Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
“⁵ Petar Skok smatra da je reč „rob“ sveslovenska i praslovenska i da ima četiri značenja: 1. sluga; 2. sužanj; 3. domaće čeljade i 4. član zadruge, porodice.⁶ Stara srpska reč „otьrokь“ označava dete (npr.
Kada se razmatra skup poslovica koje se odnose na dete i njegove osobine, zapaža se da između značenja ovih poslovica postoji dublja povezanost.
deteta, ona, međutim, nije tako čvrsta i uniformna, odnosno postoje dosta velika individualna odstupanja u pridavanju značenja pojedinim uzrasnim kategorijama (npr. „beba“, „dete“).
Mur, S. F. i Barbara Majerhof, „Svetovni rituali: oblici i značenja“, Kultura, 73—75, Beograd 1986. Nazor, A., „Običaji oko rođenja, spola, izgleda i sudbine deteta u Poljicama“,
Danojlić, Milovan - NAIVNA PESMA
Zaokupljen onim momentima postojanja koji su nevini, neuključeni u složene sisteme značenja, koji se jasno hvataju i lako prenose, dečji pesnik svaki put počinje od samog početka, od prvobitnih veza među rečima,
Osnovna značenja reči davno su poljuljana, a odnosi u koje reči stupaju toliko novi i iznenađujući da i veoma iskusan čitalac ponekad
da saopšti posebna, neosvojena, teško osvojiva iskustva, na koja je upućena samom svojom ulogom otkrivanja novih značenja. U tom naporu ona se, prirodno, na čitaoca malo obazire.
Njegova je snaga kolebljiva; on zazire od opasnosti koja jednu igru pretvara u samosvestan trud nekog višeg značenja i reda. Izlažući se ugnjetavanju usiljenog napora, gubi dah i polet.
hvata baš tu, nezavisnu, iz sistema uzroka i posledica istrgnutu akciju, sugerišući proizvoljna, za dete prihvatljiva značenja.
(Junački svijet Maligina delije) Sve je to viđeno iz daljine, u perspektivi izgubljenog raja: vreme, ljudi, tajna značenja, veze.
— dedini odlasci u vodenicu, ili stričeva borba protiv jazavaca — dobijaju u ovakvom viđenju i predstavljanju tajanstvena značenja.
Vekovno iskustvo, dugo izgrađivani oblici ponašanja, našli su u Ćopiću posmatrača koji oseća njihova prava značenja, i koji rečite pojedinosti hvata u njihovom najizražajnijem kontekstu To poznavanje jeste piščeva izvorna, najcelovitija
U potpunosti okrenut detinjstvu, Ćopić je aktivirao i ono skriveno, samo njemu znano leksičko središte; pa iako značenja nekih reči samo po zvuku ili kontekstu slutimo, o nekomunikativnosti se ne može govoriti; i najličnija leksika samo je
Najpre: sposobnost uočavanja onih manifestacija koje, po čistoti, jasnoći i nevinosti značenja, imajući dečju neposrednost i razgolićenost, mogu biti pesnički plodotvorne.
za nas sudbonosna stanja odavno su izbledele, udaljile se od nas; ismejemo li ih, može se desiti da nešto od prvobitnog značenja i siline opet zasja iz njih.
Jedna formalistička igrarija otkrila je čitavu mrežu značenja, i donela neke smešne isečke svakodnevnog života. Zadatak pri pisanju teksta o slovu S bio je: postići što jaču
Lalić, Ivan V. - PISMO
To padina je, mahom vetrovita, Gde devojčica jedna bosonoga Bez sedla jaše krotkog jednoroga I pevuši mu značenja skrovita, A napev zujanjem zlate rojevi Pčela što bile telo su Melise — Pa prekid trake, napev izgubi se...
ih kako biciklima kruže Po utočištu, gleda ih ko mrave; u ravni okeana trasa ptice, Vršak topole, krilo vetrenjače, I značenja se tako preinače U delti ove ugnute ravnice.
Tešić, Milosav - U TESNOM SKLOPU
Čokešina prospe trinu u jalovu mesečinu i leteći povrh smilja značenja se ratosilja. Leptirice, zvona, zdenci! Oblacima dvama-trima bacaju se brda, venci.
Pavlović, Miodrag - Srbija do kraja veka
Ili su konačno i beskraj ravnopravni potpuno, i bez značenja. Večera tajna Na stolu hleb i mamac jedan tamno crven otpi ovu čašu dok se o krvništvu priča Hleb je
tako se eto na svakom narodu slomiju kola i po više puta te počnu liturgije Sotoni zaista značenja nisu prenesena pssst!
Ranković, Svetolik P. - PRIPOVETKE
zbunjeno, kao krivac, ali u dubini same zenice sija sreća beskrajna, nevina, puna nekog novog, življeg, ozbiljnijeg značenja... Dete se zbunilo... Ali zar je teško umiriti rasplakano, ožalošćeno »malo mače«?... — Vole nju teta... srce moje!
Danojlić, Milovan - KAKO SPAVAJU TRAMVAJI I DRUGE PESME
Svi treba da zapnemo, al potrebna su nam i tumačenja: Glagol trebati ima dva različita značenja. Više nego Univerzitet i najviši jezički odbor Sam samcat, za mesec dana, za jezik učini Todor.
Knežević, Milivoje V. - ANTOLOGIJA NARODNIH UMOTVORINA
PITALICE 12 IV KAZIVANjA 14 V) GOVORNIŠTVO 19 VI GOVORNE IGRE 21 VII PRIKAZIVANjA 24 I GOVORNI IZRAZI 26 A) DOSLOVNOG ZNAČENjA 27 1) BLAGOSLOVI 28 2) ZAKLETVE 31 3) KLETVE 34 B) POREĐENjA 39 A) PRAVA 40 B) SUPROTNA 48 V) PRENESENOG ZNAČENjA 51 1)
ZNAČENjA 27 1) BLAGOSLOVI 28 2) ZAKLETVE 31 3) KLETVE 34 B) POREĐENjA 39 A) PRAVA 40 B) SUPROTNA 48 V) PRENESENOG ZNAČENjA 51 1) OZBILjNI 52 2) ŠALjIVI 60 G) OSTALE VRSTE GOVORNIH IZRAZA 62 1) ODGOVARANjA I NADGOVARANjA 63 2) IMITOVANjA PTIČJIH
Njih srećemo skoro na svakom koraku u običnoj svakidašnjoj upotrebi, — i to: a) kao govorne izraze doslovnog značenja, b) kao poređenja i v) kao govorne izraze prenesenog značenja; ali osim njih postoje i druge vrste rečeničnih obrta,
upotrebi, — i to: a) kao govorne izraze doslovnog značenja, b) kao poređenja i v) kao govorne izraze prenesenog značenja; ali osim njih postoje i druge vrste rečeničnih obrta, parazitnih fraza i frazeološke građe bespojmovne i pojmovne,
A) GOVORNI IZRAZI DOSLOVNOG ZNAČENjA Govorni izrazi doslovnog značenja predstavljaju mnoštvo društvenih, konvencionalnih i stereotipnih fraza (kao što su to
A) GOVORNI IZRAZI DOSLOVNOG ZNAČENjA Govorni izrazi doslovnog značenja predstavljaju mnoštvo društvenih, konvencionalnih i stereotipnih fraza (kao što su to uobičajeni i ustaljeni pozdravi i
Po svojoj kakvoći i nameni poređenja stoje na prelazu između govornih izraza doslovnog i govornih izraza prenesenog značenja (Obraz mu je kao đon; Lepe mu se novci za ruke kao med za usta, itd.).
Naivan je kao lisica: sve se prevari u svoju korist i tsl.) i b) suprotnog značenja (Miran kao jare, Prav kao uže u vreći, Voli ga kao kvočka uzicu, Slažu se kao oko i sô, Zadržaće se kao voda u rešetu,
V) GOVORNI IZRAZI PRENESENOG ZNAČENjA Za razliku od govornih izraza doslovnog značenja, govorni izrazi prenesenog značenja stilskim prerušavanjem predmeta koji
V) GOVORNI IZRAZI PRENESENOG ZNAČENjA Za razliku od govornih izraza doslovnog značenja, govorni izrazi prenesenog značenja stilskim prerušavanjem predmeta koji se poredi u sliku koja ga zamenjuje dobijaju
V) GOVORNI IZRAZI PRENESENOG ZNAČENjA Za razliku od govornih izraza doslovnog značenja, govorni izrazi prenesenog značenja stilskim prerušavanjem predmeta koji se poredi u sliku koja ga zamenjuje dobijaju drugo, mnogo jače i slikovitije
Takve figurativne tvorevine, ozbiljna i stvarna, šaljiva (ironična) i pogrdna (pejorativna) značenja, obično su metafora i antiteza, aluzija ili alegorija i najviše se odnose na čoveka u vezi sa njegovim telom i delovima
Obradović, Dositej - ŽIVOT I PRIKLJUČENIJA
Inglitera — Engleska ini — drugi, ostali inogda — ponekad, nekad inoskazajem — drukčije kazan, prenesenog značenja, alegorija insurekcija — ustanak isključavati — izuzimati iskusan — vešt iskusnejši — najveštiji ispeštren —
Desnica, Vladan - Proljeća Ivana Galeba
u mom rječniku još dosta takvih riječi — imena rastinja i ptica, i koječega drugoga — kojima nikad nisam saznao pravog značenja: baš kao da sam se podsvijesno uklanjao njihovom tačnom saznanju, kako im ne bih razorio čar.
A sam taj izraz artificijum, uzet zajedno s čitavim busenom njegovih mnogostrukih značenja vještine, umijeća, „hitrine”, „ishitrenosti”, patvorenja itd., već nas dovoljno upućuje u bit pitanja.
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH PRIPOVEDAKA
kustura — nožaga kutarisati — izbaviti lajt — bure, bačva laće — vrsta odeće linom muširom — izraz nejasnog značenja litra — 320 grama ličina — uže, konopac lopar — od drveta okrugla i ravna lopata pa koju se meće hleb pa s nje u
okrugla i ravna lopata pa koju se meće hleb pa s nje u vatru ili u peć ložica — žlica, kašika loit — reč nejasnog značenja.
Pupin, Mihajlo - Sa pašnjaka do naučenjaka
neposredna kao i pitanja o fizičkim pojavama kojaje postavljao u svojim čuvenim predavanjima pre nego bi tumačio skrivena značenja ovih pojava.
Petković, Novica - SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI
To treba, da odmah kažem, podrazumeva stilsko područje u jeziku, a poetska značenja treba da se konstituišu od stilskoemotivnih saznačenja, a ne od osnovnih značenja običnih reči.
stilsko područje u jeziku, a poetska značenja treba da se konstituišu od stilskoemotivnih saznačenja, a ne od osnovnih značenja običnih reči.
se za apstraktne konstrukcije, nove postupke, a zanemarujemo da su osobito u književnosti aktuelizovane slike i značenja iz najstarijih slojeva slovenskog folklora i mita.
kao i neke takođe hermetičke pripovetke, uopšte nisu mogle razumeti dok u njima nismo prepoznali vrlo stare slike i značenja koji nam dotiču kroz dva kanala dijahronijskog kulturnog pamćenja: folklornomitskog i vizantijskohrišćanskog.
Premda su ponekad odvojeno date, te dve vrste slika i značenja obično su jedne na druge naslojene kao u palimpsestu. Ova simbioza ima nešto što je specifično za istočni, vizantijski
Kada su slike iz Apokalipse prešle u narodnu liriku, pevači nisu znali njihova značenja, niti su ta značenja mogli da shvate bez posebnog tumačenja.
Kada su slike iz Apokalipse prešle u narodnu liriku, pevači nisu znali njihova značenja, niti su ta značenja mogli da shvate bez posebnog tumačenja. Oni se nisu mogli služiti alegorezom da bi pojmili alegorijski smisao.
U prirodi je alegorijskih slika da upućuju na pojmovno odredljiva značenja koja se iza njih nalaze. Zato nisu same po sebi značajne, dakle po svojstvima koja sobom nose, nego po tome što
U stihu je sada sve zbijenije. Počev od reči, koje imaju punija značenja, ali ih u kratkom retku tešnje povezuju. Jače se oseća i njihov glasovni i slogovni sastav, kao i razmeštaj njihovih
Tako smo se približili drugoj opštoj osobini nedovršene poeme o vuku: predstave i značenja pocrpeni iz folklora i mita gube jasne obrise i polako se, kao difuzni, uvode u sve jaču a čistu pesničku sublimaciju.
Kasanje je reč. Iza reči postoji značenje koje je šire od nje, iza značenja je utisak koji je još širi, iza utiska se širi pažnja, iza pažnje podsvesni život, sećanje na trbušni život, nesvest,
niza tako da se oblikuje strofična celina, izbor motiva i leksike, zatim tropi i pesničke slike, sve do suženog kruga značenja koja su dopuštena rečima da ih nose.
Petković, Novica - Dva srpska romana (studije o Seobama i Nečistoj krvi)
Jer je zamenica čist upućivač, bez konkretnoga (predmetnog) značenja, bez implikovanja ma kakvih određenih svojstava, koja za jovču samog njegova žudnja zapravo i nema.
Dva priloga - tu i tamo - imaju po vrsti razna značenja. Kod prvog je značenje anaforično: tu upućuje na nešto što je malo pre toga u tekstu već pomenuto, tj.
“230 U četiri rečenice ljudski je život prikazan kao nešto što nema ni prave svrhe, ni dubljeg značenja. Ali u Rajićevome defetističkom glasu koji ovako negativno vrednuje život može se razabrati još jedan, Čarnojevićev
254 Proces koji započinje imenovanjem boje Dafininih očiju i, preko bukvalizacije prenosnog značenja, vodi ka otkrivanju neba i simboličkog kruga u očima, to je zapravo put koji u Seobama vodi iz prostora u kome likovi
polutropima, pod kojima razumemo sve nove (i neobične) sintaksičke spojeve zasnovane na poređenju a uz prenošenje značenja.
da je možda Dafinino posmatranje sopstvene senke (odraza) u mutnoj, žutoj reci samo uzgredno, bez dalekosežnijeg značenja koje smo mu pripisali, - sada je više ne može biti.
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
srpskoslovenski književni jezik, u koji su ulazili neologizmi skovani po modelu grčkih reči, mahom onih apstraktnog značenja. Slovenski autori i sami su razvili, i široko praktikovali, umeće da stvaraju takve reči.
Mnoge reči bile su Srbima nepoznate, a znatan je i broj reči čije se značenja u crkvenoslovenskom i ruskom razlikuje od onih u srpskom.
i praksi, za narodni jezik u književnosti, on je ostavio netaknute one crkvenoslovenske i ruske reči, mahom apstraktnih značenja, koje nisu imale ekvivalenta u narodnom jeziku Srba. Njegovi sledbenici nastavili su pravcem koji je on označio.
Leksika se bogati tvorbom novih reči, mahom od domaćih, slovenskih korena, razvijanjem novih nijansi značenja postojećih leksema, ali i širokim prihvatanjem pozajmljenica.
mimohodi drobnu ružu" i dvostrukom simbolikom - radnje i značenja - otkriva svoje duševno stanje. Izgubivši u ratu dragog prinuđena je da se uda za nedragog.
Pa ipak Disove pesme idu među najmuzikalnije na srpskom jeziku. Neobična inverzija slika, pomerena sintaksa i tamna značenja najavljivali su nove promene u poeziji. Za razliku od poezije, proza se teže i sporije menjala.
Više od drugih pesnika aktivirao je iz jezičkog pamćenja stare slike i značenja. Njegova je lirika povremeno hermetična, ali je zato i jedna od najdubljih uopšte u srpskoj poeziji.
Sekulić, Isidora - Kronika palanačkog groblja
Ali kao što sve oko čoveka u toku njegove sudbine dobija druga i druga značenja, tako biva i s rečnikom. Reč koja je nekad bila izraz zadovoljstva, postane posle izraz ironije, i gore od toga.
Nušić, Branislav - AUTOBIOGRAFIJA
Stoga ja i ne beležim ta kreštanja kao prve reči. Prva reč koju sam, svestan njenoga značenja, rekao bila je: „daj“ i od toga doba, pa kroz ceo život, tu reč kad god izgovorim, izgovaram je svestan njenog značenja.
značenja, rekao bila je: „daj“ i od toga doba, pa kroz ceo život, tu reč kad god izgovorim, izgovaram je svestan njenog značenja. No važnije nego to je da sam ja, posle prvih zuba, na kraju prve godine, već stao na svoje noge i prohodao.
Nemci su, verovatno iz ekonomskih razloga, jednoj reči dali po dva i tri značenja i uz to još, valjda radi toga da bi se lakše naučile, udesili da ta značenja imaju izvesne veze meću sobom.
razloga, jednoj reči dali po dva i tri značenja i uz to još, valjda radi toga da bi se lakše naučile, udesili da ta značenja imaju izvesne veze meću sobom.
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH JUNAČKIH PESAMA
kuća), dojka (m. sisa), i neke među njima (ljuba, dvori, na primer) svakako su lepše od reči istog značenja koje se upotrebljavaju u običnom govoru.
crvenija ukoliko se više pere i rumenija ukoliko se više nosi po suncu. Tuka i Mandžuka su reči nejasnog značenja (po jednom mišljenju: Tunguzi i Mandžurci). Turčin Vlah Alija je nepoznata ličnost. Što je zemlje te oblada care, tj.
prešiti (prešim) — hitati przni — svadljiv, džandrljiv, gotov na tuču privariti — prevariti priglas — reč nejasnog značenja: tužni glasi i priglasi (možda je to amplifikacija kao i u sledećim slučajevima: krila i okrilja, slika i prilika, zove
ići za kim, pratiti koga: I pristô sam nezvan za svatovi prifatiti — prihvatiti pro — preko progariti — reč nejasna značenja, možda: zapaliti proz — kroz proiguman — bivši iguman proišao — prošao Prolog, Prologa — visoravan u Bosni,