Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
dinarski su ljudi uspeli da izraze svoja najdublja osećanja, svoja junačka dela i nedaće, ljubav za slobodom, pravdom i nezavisnošću, svoju nacionalnu misao i nacionalni ponos i svoje opšte poglede na ljudsku sudbinu.
Preobraženo dinarsko stanovništvo ostavilo je u karakteru Šumadinaca sa tragovima stočarske bezbrižnosti instinkt za nezavisnošću i snagu — osobine, koje su retke kod doseljenika sa juga.
se borili za svoje ideale; da se nikada nisu pokoravali onim velikim istorijskim strujama koje u punom sjaju težnji za nezavisnošću potresaju i zanose narode do dna duše. Jasno su uvideli da nisu bili ništa drugo do „panduri“.
U Lici i u Zagori su se naprotiv retko mogle ispoljiti težnje za nezavisnošću: njihovo je stanovništvo silom prilika bilo primorano da se stavi u službu Austrije ili Mletaka i da im daje pandure i
Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
Epske narodne pesme pevaju o borbama i ustancima, i tako podstiču u narodu ljubav za slobodom, pravdom i nezavisnošću, a kod dece izgrađuju nacionalnu svest i nacionalni ponos.
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
sa državnom nezavisnošću sve je to nestalo. Kada je 1815. Srbija došla ako ne do pune slobode a ono bar do autonomije, duhovni život se u njoj
U celoj Evropi vladari i vlade stali su ugušivati težnje za političkim slobodama, društvenom pravdom i nacionalnom nezavisnošću, i što su osetili ostali evropski narodi osetili su i Srbi, ne samo u Austriji no i u Srbiji.