Teodosije - ŽITIJA
suđenju, i običajem i zakonom hristoimenitih ljudi otačastvo svoje ukrašavaše, u crkvama ustanovljavaše po činu sva predanja u slavoslovlju i pjeniju koja u svetoj Gori naviče a sam se kao primer svima inocima pokazivaše, jer behu kao
Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
vekovna iskustva srpske istorije i u slobodnom vremenu pribirali su i izrađivali u porodičnoj intimnosti nacionalna predanja. Vrlo je verovatno da su zadruge bile glavni centri u kojima su stvorene narodne pesme i folklor uopšte.
U drugim oblastima su, naprotiv, škole stojeći pod tuđinskom upravom pokušavale, istina bez uspeha, da uguše ova predanja. Oni imaju, dakle, vrlo jasnu nacionalnu svest, nacionalnu dušu.
Pesma veli da se junaci moraju boriti za narod i zajedničku slobodu. Kao organ patrijarhalnih predanja ona ne dopušta da se vojničke starešine ponesu i zaborave svoje dužnosti u uživanjima besposlice.
Naročito se kod njih održavaju predanja i narodni običaji, koji su deo zajedničkog nasleđa. Cenjeni od svih, oni služe kao primer selu i kraju.
Uostalom Šumadincima ih približavaju njihovi običaji, predanja i njihova jaka nacionalna svest. Naročite psihičke osobine.
Ovo mišljenje je izražaj narodnog predanja, po kome svi članovi plemena Vasojevića vode poreklo od pretka Vase koji je, posle boja na Kosovu, zalutao u Lijevu
Crnogorci su ispunjeni „verom Obilića“ kao Jevreji Staroga zaveta verom u Jehovu. Glavna hrana su im predanja o Kosovu i o srpskoj nemanjićkoj državi, i ova predanja znaju čak i žene i deca.
Glavna hrana su im predanja o Kosovu i o srpskoj nemanjićkoj državi, i ova predanja znaju čak i žene i deca. Svi su prožeti mišlju oslobođenja srpske zemlje od tuđinskog jarma — svega „što je naše od
Otpočinje borba između predanja i novih shvatanja. Crnogorska se duša menja. Neke od ranijih vrlina sprečavaju napredak. Namesto primitivne države,
Čakavski dijalekat starog stanovništva stalno se gubi. U Lici nema drugih predanja osim onih o Kosovu, o Kraljeviću Marku i o Nemanjićima, koje je donelo dinarsko stanovništvo.
je ova težnja bila mnogo jača od dinarskih ljudi, vrlo oholih i osećajnih, nego kod ostalih muhamedanaca na Poluostrvu. Predanja i neka istorijska fakta pokazuju da nisu bila retka nasilna prevođenja na novu veru.
Nacionalni razvitak. — Još su u vrlo živoj uspomeni, naročito na jugu, istorijska predanja koja se odnose na doba, kada je južno primorje pripadalo srpskoj a severno hrvatskoj državi.
Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
srpskog naroda ima sakralnu snagu, a o njegovom kultnom značenju svedoče mnogi običaji, magijski postupci, varovanja i predanja.
da to dijete junak mora biti“.¹⁸ Za mnoge srpske junake, na primer za Marka Kraljevića, postoje predanja u kojima se veli da su oni dojeni dugo, sve do svoje dvanaeste godine!
ponašanje dinarskih Srba, kao najviše ljudske vrednosti, opevale su mnoge narodne epske pesme, ali i brojne priče, predanja i ratničke anegdote koje su sakupili Marko Miljanov i Mićun M. Pavićević.
Usmena književnost. U pretpismenim tradicijskim društvenim zajednicama, usmena književnost (predanja, bajke, pesme, legende itd.) ima brojne, mnogostruke i izuzetno važne funkcije u obrazovanju i socijalizaciji dece.
Nimalo slučajno, junačke pesme o herojskoj nacionalnoj borbi za slobodu, kao i priče, predanja i legende, pevaju se i pričaju uz ognjište koje je središte kuće i u najtešnjoj su vezi sa kultom predaka.
usmene književnosti kao sredstva socijalizacije i formiranja ličnosti jeste u tome što ove priče, bajke, pesme i predanja nisu grubo moralističke, ogoljeno didaktičke, već su prevashodno umetničke tvorevine, literatura koja se ne može svesti
Od četiri-pet godina pa nadalje, dete s velikim uživanjem upoznaje narodne bajke, predanja, legende i lirske pesme. Najzad, u poznom detinjstvu, njemu se najviše dopadaju epske pesme koje imaju složenu strukturu
S., Zbornik priloga za poznavanje Timočke krajine, 4, Beograd 1937, s. 66—67. ¹²⁹ Zečević, S., Mitska bića srpskih predanja, Vuk Karadžić, Beograd 1981, s. 89. ¹³⁰ Milosavljević, S. M., isto, s. 99. ¹³¹ Grbić, S. M., isto, s. 111.
Zečević, Mitska bića srpskih predanja, Vuk Karadžić, Beograd 1981. Zečević, S., „Srbi u naseljima oko Budimpešte i neki njihovi običaji“, GEM, 33, Beograd
, „Narodne praznoverice u Kopaoničkim selima u Ibru“, GEM, 11, Beograd 1936. Milošević, Nada, „Struktura predanja i pripovedanja o proricanju sudbine pri rođenju“, Rabotata na 13 kongres na sojuzot na folkloristite na Jugoslavija,
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
»čisto evangelsko učenje«, ono što je osnovno i bitno od onog što je docnije dodato i štetno, od »čoveških svakojakih predanja i pridodanja«, »pravoverje od sujeverja«, jezgro od ljuske.
Ima u Gorskom vijencu veoma mnogo »žive starine« crnogorske, narodnih predanja, verovanja, običaja, filozofije i izreka, tu je sav narodni život Crne Gore koji 1846.
Milićević u Srbiji. Po njegovom imenu, Karadžić zvao se etnografski »list za srpski narodni život, običaje i predanja« koji je izlazio u Aleksincu 1899—1901. i 1903. godine. III.
Sveti Sava - SABRANA DELA
Bogonosni i prepodobni i preblaženi oci naši, celom svetu svetila, zemaljski anđeli i nebeski ljudi, isprva od predanja Svetoga Duha navikavši inokovati i blagodaću Božijom otuda prosvećeni bivši, i Hrista uselivši u prekrasne svoje duše,
zlatopečatnoj povelji njegovoj, a još je i u crkvi napisano na zidu, i sa kletvom i sa obavezom da niko ne izmeni njegova predanja, kao što slušate i u knjigama ovim napred o tome reč. I Božijom pomoću i svojim trudom to sve steče.
Petković, Vladislav Dis - PESME
I još mi se čini, dok mi duša sanja, Da spomenik živi, ima život dugi, Da danas silazi u nova predanja, Da sprema naraštaj za spomenik drugi.
Ja nisam slutio ispod noći sive, Da su već tu ruke spasonosne, zdrave, I grudi gde toplo sva predanja žive, Da su nam pristigli nosioci slave.
Jedan duh predanja, deo moga bića, Svaku moju mis'o i strast svaku muči; Duh moje sudbine, k'o pesma otkrića, Na svakome mestu o svemiru
Pupin, Mihajlo - Sa pašnjaka do naučenjaka
branili su Austriju od Italije. Vojni podvizi Idvoraca u vreme ovih ratova bili su izvanredna podloga za mnoga predanja u Idvoru, sačuvana u mnogim pričama i uzbudljivim pesmama.
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
ljudska osećanja i svetovne teme, te su žanrovi usmene poezije, epske i lirske, i usmene naracije, pripovetke i predanja, dopunjavali sistem pisanih žanrova.
pripovedaka (priče o životinjama i basne, bajke, religiozne priče, novele, šaljive priče i anegdote) i na kategoriju predanja (mitološka, etiološka, istorijska i kulturno-istorijska i legende - delovi folklorizovanih, apokrifnih i kanonskih
korpus obuhvata veliki broj raznorodnih oblika priča koje se i danas stvaraju (anegdote, vicevi, priče iz života). Predanja predstavljaju osobenu usmenu istoriju ljudskog i nacionalnog duha.
Polazna pretpostavka na kojoj se predanja zasnivaju - da u njihovu verodostojnost ne smeju sumnjati ni pripovedač ni slušaoci - zahtevala je poseban vid
U srpskoj tradiciji veoma razvijena, istorijska predanja igraju važnu ulogu u očuvanju nacionalnog identiteta i samosvesti.
Takva su predanja o Marku Kraljeviću, njegovoj natprirodnoj moći, sticanju snage, odabiranju konja, i njegovim tragovima širom zemlje, koji
S druge strane, takva su i predanja o negativnim junacima. Jednom uvedena slika izdajstva ili uzurpatorstva prestola, ubice ili izdajnika primenjena na
Demonološka predanja kratkom inscenacijom dramatizuju verovanja u natprirodna bića (iz međunarodnog ili nacionalnog kataloga), dajući njihov
ili nacionalnog kataloga), dajući njihov portret i ponašanje u susretu s ljudima; u okviru internacionalnih shema ta predanja konkretizuju ambijent.
U prožimanju s istorijskim i kulturno-istorijskim predanjima i epskom poezijom demonološka predanja doprinose remitologizaciji herojskog sveta, koji je u srpskoj tradiciji prevashodno istoričan.
Veoma rasprostranjena etiološka predanja, kojima je tumačenje porekla pojava i "stvari" u prirodi i društvu osnovna funkcija, pri čemu samo postojanje pojave
samo postojanje pojave služi kao dokaz "istinitosti" kazivanja, takođe se jednim svojim delom naslanjaju na istorijska predanja.
Milanković, Milutin - KROZ VASIONU I VEKOVE
Iz spiskova krštenih i umrlih koji su se čuvali u daljskoj crkvi, iz porodičnog arhiva, uspomena i predanja koje se prenosilo od oca na sina, sastavili su moj otac i stričevi rodoslov Milankovića; ja sam ga sada nadopunio sa
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH JUNAČKIH PESAMA
Dojčegić Vuk je (možda) Dojčević iz crnogorskog predanja. Boško Rajčević, Stojan (Stepojev sin), Jovica Resavac, Orlović Pavle i Radobeg Mijajlo nisu poznati istoriji.