Stanković, Borisav - NEČISTA KRV
Živeli su od kirije od nekoliko oronulih dućančića pri kraju varoši. Sofkine matere otac, večito bolešljiv, gotovo slep, jednako je sedeo kod kuće sa navučenom modrom hartijom nad oči, bojeći se
— Pa kako si mi, Sofkine? Jesi bila dobra? — saginjući se k njoj tako raspoložen, zastajao bi sa Sofkom ispred kujne i počeo da se ili sa materom
Tada oseća kako je ova duboko, duboko ljubi u usta; rukama joj gladi kosu, unosi joj se u nedra, u’skut, i znajući za Sofkine najtananije, najslađe i najluđe želje, čežnje, strasti, grli je tako silno da Sofka kroza san oseća kako joj meso, ono
od nje nije ni razdavala drugima. Samo je za tebe i mesila. Mati čisto surevnjiva na tu ludost te Sofkine tetke a svoje sestre, kao da ona ne bi imala da umesi Sofki, što bi joj se jelo, već eto ona, koja toliku decu ima, od
Samo njemu, gostu, činilo se da — (a to kao da gleda obrnuto, kroz sebe i iza sebe) — otuda sa njine, Sofkine kuće, jednako gori sveća i osvetljava ovamo ispred njega put.
Petković, Novica - SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI
da oči njegovih junaka ne opažaju onu tananu razliku između stepena prostorne otvorenosti/zatvorenosti kao što to čine Sofkine ili tetkaZlatine oči kod Stankovića.
Petković, Novica - Dva srpska romana (studije o Seobama i Nečistoj krvi)
I očigledno je da se do njega došlo zato što je Stanković nastojao da mu pripovedanje poteče iz Sofkine svesti. I više od toga, ne samo iz njene svesti, nego,i to je još važnije, iz njenoga ukupnog samoosećanja, emotivnog
”19 U konačnome svom obliku Nečista krv i započinje baš takvim podsećanjem na Sofkine pretke. Ali je čitaocu teško razaznati da je to podsećanje nekada - u prvoj verziji - bilo deo junakinjinog sećanja,
naglih kompozicionih rezova kad se prelazi s jedne na drugu vremensku ravan, i sa „mekim” prelazima između autorove i Sofkine tačke gledišta Telo Sofkino, kao što će se kasnije videti, u romanu tako često usmerava čitaočevu percepciju
Zanimljivo je da je i u drugoj verziji ostao opis Sofkine erotske ekstaze - doduše, uz nešto blažu stilizaciju - ali su zato posle naznake da je počela da misli stavljene tri
prosidbe i - a tu se već vreme zgušnjava, usporava, kao da je na trenutke zakočeno - do svadbenih svečanosti, do udaje Sofkine za maloletnog Tomču, sina seoskog gazde Marka, odskora doseljenog iz Gornje Pčinje.
Tako je, na primer, u prvoj verziji Nečiste krvi zvezdica metnuta nakon uvodnog opisa Sofkine kuće, a kada je u poslednjoj verziji taj opis prebačen nazad kao izvodni (epiloški), takođe je ispred njega metnuta
- Dedi, hadži-Arsi, koji je bio prvi, čuven [. . . ]”. 66 Prema zamisli, dakle, pripovedanje je trebalo da poteče iz Sofkine svesti, pa iskaz i dolazi otuda, kanda iz nemoga, unutarnjeg govora.
I uvodi se iz Sofkine svesti. Način na koji je uveden pokazuje da je motiv prodaje kuće tesno povezan sa formom pripovedanja, pa prema tome
A pošto je motiv prodaje kuće isključivo sadržaj Sofkine svesti, gde se god pojavi „kupac”, neminovno je da potiče iz njenog opažanja.
Sofku i Marka: „Samo njemu, gostu, činilo se da - a to kao da gleda obrnuto, kroz sebe i iza sebe - otuda sa njine, Sofkine kuće, jednako gori sveća i osvetljava ovamo ispred njega put”.
On tako izgleda osobito iz ugla Sofkine porodice, njenoga naglog siromašenja, pa stoga i bekstva efendi-Mitinog zajedno s Turcima i begovima.
jedne strane, saobraženi s običajnim pravom u pčinjskoj seoskoj zajednici, ali zato protivreče shvatanjima tuđe, upravo Sofkine sredine, koja to pravo ne poznaje i ne priznaje.