Simović, Ljubomir - NAJLEPŠE PESME
Kiša se pretvorila u sneg, jagnjetina u konjetinu. Škola je postala kasarna, crkveni zvonik mitraljesko gnezdo, štamparija konjušnica, bioskop vojni magacin.
Lazarević, Laza K. - PRIPOVETKE
— konjanik kevilj — dečak, momčić kompliment — pohvala; pohvalna reč, ponekad laskava i udvorička konzistorija — crkveni sud kontrakt — ugovor, sporazum kor — celina, zajednica svih predstavnika istog zvanja i funkcije, npr.
Sremac, Stevan - POP ĆIRA I POP SPIRA
— E, fala bogu, kad smo tu! Evo nas! Još malo! — reče Rada već u zoru, i pokaza bičaljem na crkveni toranj, na čitavu šumu od đermova, i na krajnje kuće koje se, onako pepeljaste, razaznavale iz lake letnje jutarnje magle i
Crnjanski, Miloš - Seobe 2
Iza njega, varoš, utvrđenja, bedemi, rovovi puni vode, i žaba, crkveni tornjevi, topovi, sve se bilo kao skamenilo. Ni jedna vrana nije preletela, preko Temišvara, dok je Garsuli odmotavao
Oduzeta im je zastava, ali su im oni njihovi barjaci – jer su, vele, crkveni – ostavljeni. Samo je bilo dato naređenje da se odnesu u crkvu. Šizmatička crkva bila je prekoputa.
Kuće su u Tokaju imale crvene krovove, ulice behu krivudave i prazne, a iznad varošice štrčao je crkveni toranj. Na bregu, iznad krovova, crnelo se utvrđenje, koje je bilo čuveno – zidano od belgijskih i venecijanskih
Teodosije - ŽITIJA
Kada je dan počeo da sviće, unese ga u crkveni pritvor. I mogao se videti dirljivi prizor krajnje smernosti: onaj koji je nekada bio visok i ležao u zlatnoj i mekoj
I odreče se mnogoga, a zadovolji se trima stvarima onih koji crkveni ustav hoće da izvršavaju. A sam u ćeliji provodeći u ćutanju, pojanjem psalama i molitvama od svega se ka Bogu
koji se zove Evergetida kroz mnogo dana odmorivši se, davaše da mu se nabave svakakve potrebne stvari i časni crkveni sasudi i uvek tražeći svete mošti kupovaše. I tako, dakle, ispričasmo ovo o putovanju svetoga.
Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
Na tim su saborima donošeni zakoni, koji su u početku bili uglavnom prevedeni i malo preinačeni vizantijski crkveni zakoni ili „nomokanoni“.
Nušić, Branislav - POKOJNIK
Primam! Da si kazao, na primer: tutor te i te crkve progutao je toranj crkveni; lepo, i to primam. Ima tutora koji gutaju crkvene prihode, a kad im se proširi stomak, oni su kadri, razume se, da
Olujić, Grozdana - GLASAM ZA LJUBAV
Umrla je kad mi je bilo tri godine i od tada nisam prešao crkveni prag. Moji su strogo svesni. Sada sam bio tu, okružen mrmorom starica iznad koga se čuo piskutav glas popa.
Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
posle navršene godine dana, čine sledeće: „Istrgnu ljetorast od ma kakvoga drveta, pa nose crkvi, taj ljetorast meću pod crkveni prag, prelaze preko toga u crkvu i druga čeljad, ma ne znaju za tu šibu. Poslije službe izlaze iz crkve.
Maksimović, Desanka - TRAŽIM POMILOVANJE
i ako ga zovu da se sudi, ili ako iguman po njega poruči; da ga vreme na vratnicama čeka, da ga čekaju i carski i crkveni ljudi, i poklisar što stigne izdaleka.
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
Stara srpska, srednjovekovna književnost, gotovo isključivo crkvenog karaktera, koju su crkveni ljudi u crkvenim idejama pisali za crkvenu upotrebu i za crkvene čitaoce, nije mogla biti od uticaja na jednu
Od kraja XIV veka i u prvim desetinama XV veka, stara srpska književnost počela je unekoliko gubiti svoj isključivo crkveni i obredni karakter, i s nešto svetovnijom sadržinom i u većem broju stala se obraćati većem broju čitalaca.
koja je srpski narod preturio preko glave, i u takvim prilikama nije moglo biti reči o napredovanju književnosti. Crkveni ludi su sve manje pisali, u štamparijama su se počele štampati crkvene knjige, ali prava književnost nije se mogla
Prvi učitelji tih škola su ili sveštenici bez parohija, ili isluženi podoficiri, ili crkveni pevci, čije je sve znanje u čitanju časlovca i psaltira i u pevanju crkvenih melodija.
U svim tim improviziranim školama učili su se poglavito crkveni predmeti, nešto malo latinski jezik5 i svetovni predmeti, i u njima su se poglavito spremali sveštenici.
toga je bila da se u srpskoj crkvi i književnosti napustio stariji srpskoslovenski jezik i da se usvojio ruskoslovenski crkveni jezik, pa čak počeo se primati i čisto ruski književni jezik.
On se smatrao kao stari slovenski jezik, zvaničan jezik pravoslavne crkve, i crkveni ljudi trudili su se da što bolje pišu njime. Isto tako on se sam sobom nametnuo i u književnosti.
To je postao osveštan jezik crkve, i još u polovini XIX veka nameravao je patrijarh Josif Rajačić da krene crkveni list na ruskoslovenskom.
na njemu, zato što se na njemu propovedalo i knjige štampale, što se smatrao za otmen jezik, počelo se njime i govoriti. Crkveni i obrazovani ljudi, oni koji su se tada nazivali »učena klasa«, odlikovali su se što su »slavjanstvovali«, to jest što
Ti srpski nacionalisiti, ili »frajmaori« (slobodni zidari) — kako su ih crkveni ljudi nazivali — koji su se ranije oduševljavali za Petra Velikog, otpočinju u srpskoj književnosti braniti i razvijati
i Stыhi na novый godъ 1808. Svoje knjige Obradović je izdavao teško, i na svoju štetu. Publike je bilo malo, crkveni krugovi bili su neprijateljski raspoloženi prema njegovim delima — zabeleženo je da su ih kaluđeri spaljivali — i on je
— Sve dok je srpska književnost imala verski i obredni karakter, dok su pisci izlazili iz duhovnih redova, dotle je crkveni, ruskoslovenski jezik vladao kao književni jezik.
Ćopić, Branko - Bašta sljezove boje
Ipak je strikanu najteže padalo da kočijaši, kad bi se putovalo nekud u okolinu, na crkveni sabor. Sjedi on sam naprijed, švićka kamdžijom, a na metar ispred njega ljuljaju se sjajne okrugle Marijanine sapi.
— zagudi narednik Munižaba i tako iskolači očurde i mače brkovima da bi prestrašio čitav crkveni odbor, ali, bogme, i ne prekaljenog Savu, koji se u svom vijeku naslušao kako i krupniji mlinovi melju.
Panić-Surep, Milorad - SRPSKE NARODNE PRIPOVETKE ANTOLOGIJA
Dok se najposle jedan ne nađe te reče da će on ići. I on vrativši se natrag privuče se polagano pod crkveni prozor eda bi što čuo, a u crkvi pobratimi podelili sve hajdučko blago i ruho i oružje, pak se najposle oko dva novca
Ćopić, Branko - Čarobna šuma
“ Žirafa važno šeta, nebeski poduporanj, ne može stana naći, traži crkveni toranj. Za tezgom sedi krava, u dugu muče dahu: „Odličnu robu imam, čisto mleko u prahu!
Jakovljević, Stevan - SRPSKA TRILOGIJA 1
— Naređuje komandant da naša baterija da dva osmatrača, koji moraju da se popnu na crkveni toranj. I to sad odmah. Određujem baterijskog narednika i tebe — i upre prstom u mene. — Na izvršenje!
— Na izvršenje! Otpozdravismo, a kada pogledah vojnike, učini mi se kao da nas žale. Crkveni toranj izgleda visok do neba. Još je pod udarcima i naše i njihove artiljerije.
Crnjanski, Miloš - Lirika Itake
Spavao sam u jednoj pustoj kući, i cele me je noći budio težak, tučan crkveni sat. Od detinjstva tako, ma gde bio, stanujem kraj zvonika.
Matavulj, Simo - USKOK JANKO
Stari njegovi ostaviše trajan spomen u povijesti svoje otadžbine — spomen koji zadobiše neki mačem a neki kao visoki crkveni dostojanstvenici. U krvavim husitskim ratovima odlikovaše se kao najžešći pobornici latinstva.
Knežević, Milivoje V. - ANTOLOGIJA NARODNIH UMOTVORINA
Radi kao krtica. Raširio se kao žaba na vodi. Retko kao bela vrana. Sed kao ovca. Siromah kao crkveni miš. Slabo kao svračiji mozak. Slobodan kao ptica (na grani). Smeli se kao mravi na glavnji.
4 Jedan, dva tri, Pobili se fratri Pred crkveni vrati: Jedan drugog tuče I za bradu vuče: Jedan drugom viče; „Pomozi mi, striče!
Karadžić, Vuk Stefanović - SRPSKE NARODNE PRIPOVJETKE
I on vrativši se natrag privuče se polagano pod crkveni prozor eda bi što čuo, a u crkvi | pobratimi podelili sve hajdučko blago i ruho i oružje, pak se najposle oko dva
Sveti Sava - SABRANA DELA
“ (Ps. 112, 1) I neka polažu ustav crkveni pred Presvetom Vladičicom našom Bogorodicom i ključeve crkvene i da čine Trisveto.
i knjigama crkvenim Volimo da neizmenjen bude imetak sveštenih sasuda, ikona, i zavesa, i knjiga i ostali sav imetak crkveni. Ne samo da neizmenjen bude, nego i da se otud ne pokreće, i nikada ni od koga ne uzima.
Obradović, Dositej - ŽIVOT I PRIKLJUČENIJA
— boginje ljupkosti graždanski — građanski Grecija — Grčka grešljika — sitan novac Grigorije Nizijanzin (328-389) — crkveni pisac grunt — zemlja, imanje daže — sve do, čak do daskal — učitelj dviženije — kretanje, pokret dvižim — pokretan,
(kape) kalpak — kapa, šešir kamara — soba kamarad(a) — drugar kamilavka — popovska kapa kanave — kanabe kanon — crkveni zakon kanonik — u zapadnom hrišćanstvu, najstariji sveštenik kapamadžija — jorgandžija kapelan — pomoćnik paroha
Matavulj, Simo - BAKONJA FRA BRNE
(dakle, šjor-Grgu zovu Baleganom.) — reče u sebi Bakonja. Kad je bilo doba večernji, Kušmeljić se pribi u kut crkveni. „Blagoslov“ (večernju), služaše fra-Vrtirep.
Vasić, Dragiša - SABRANE PRIPOVETKE
Pred veče jednoga od takvih dana, sasvim kao crkveni miš, čist i olakšan, nisam više imao potrebe da sedim skrštenih nogu, niti da se paštim oko one kockarske psihologije,
A kad crkveni sat izbi ponoć on naglo ustade da se oblači. — Ti nisi pri sebi, nesretni. I upola ispravljena u krevetu, starica
Koliko se puta pod njim molio. Još detetom dolazio je tu o Trojicama kad je o litijama nosio mali crkveni barjak, a docnije, kao građanin svake godine pratio, u prvim redovima najuglednijih ljudi, povorku radosne dece što su
Desnica, Vladan - Proljeća Ivana Galeba
Poslije trideset, četrdeset godina odiranja svoje bijedne mašine po svim kulučenjima u svijetu, praznoruki, goli kao crkveni miševi — odjednom su zaželjeli da pišu testament.
Ranković, Svetolik P. - GORSKI CAR
— Srećno da Bog da! — reče pop, pa ga zatim uputi da uzme crkveni barjak. Đurica iđaše očima za Sretenom, dok ovaj ne priđe barjaku, pa onda obori glavu i poluglasno, kao za sebe,
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH PRIPOVEDAKA
Dok se najposle ne nađe jedan te reče da će on ići. I on, vrativši se natrag, privuče se polagano pod crkveni prozor eda bi što čuo, a u crkvi pobratimi podelili sve hajdučko blago i ruho i oružje, pak se najposle oko dva novca
Pupin, Mihajlo - Sa pašnjaka do naučenjaka
U toku razgovora pred nama se u daljini ukaza jedan veliki crkveni toranj. Oni mi rekoše da je to Karlovačka katedrala, a da se pored nje nalazi i palata njegove svetosti patrijarha.
Petković, Novica - Dva srpska romana (studije o Seobama i Nečistoj krvi)
Stoga je odlazak iz kućnog prostora u drugačije organizovan crkveni mnogoga od nas u detinjstvu zbunjivao. Sofka, odmah po ulasku, jako oseća veličinu crkvenoga prostora.
Razume se, to što je u XIX glavi nama čitaocima predočeno nije toliko zanimljivo kao verno naslikan crkveni prostor koliko kao slika junakinjinog doživljavanja prostora u jednom izuzetnom i, za nju, tragičnom času.
Kočić, Petar - IZABRANA DELA
― „onaj koji slavi krsno ime, svečar; krsno ime; krsni kolač“ ktitor ― osnivač neke zadužbine; dobrotvor manastirski, crkveni kuvet ― snaga, jačina kuljav ― trbušast kumalo ― „gošćenje u čast kumstva posle krštenja“ Kurban-bajram ― muslimanski
Franje Preobraženje — pravoslavni crkveni praznik privuza — konopac, uže kojim se vodi životinja pusat — oružje razmititi — razmaziti ridip (rediv, redif) —
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
Crkvenoslovenski i narodni jezik ajednički crkveni jezik i zajednička azbuka u Bugara, Srba i Rusa omogućili su lako prelaženje književnih i učenih dela iz jedne sredine u
Pošto je uništeno političko vođstvo srpskog naroda, crkveni poglavari ostali su jedini njegovi vođi. Promena je nastala u drugoj četvrtini 18.
Uz to crkveni jezik nije imao leksički fond za realnost svakodnevnog života u onovremenoj srednjoevropskoj civilizaciji, a ruski se u
Ekavica i ijekavica Otpor Karadžićevoj reformi bio je vrlo jak. Konzervativni crkveni poglavari branili su pravoslavno nasleđe oličeno u crkvenoslovenskim rečima i tradicionalnim ćiriličkim slovima, a
Ka duhovnom podvigu usmeren je tadašnji crkveni poglavar, arhiepiskop Danilo, a mladi kralj Dušan razvija se prema ratničkom podvigu.
Ilić, Vojislav J. - PESME
Pred njima biserna reka, Kroz zoru crkveni toronj svetli se izdaleka. Od sela lavež se čuje. Izretka promiču ludi, I sve se lagano kreće, život se svetao budi.
Milanković, Milutin - KROZ VASIONU I VEKOVE
Svaki dan stižu novi strani izaslanici, mahom crkveni velikodostojnici. Ja sam jedini svetovnjak kongresa, jer dvojicu profesora teologije računam, i pored njihova civilnog
Tim načinom doprla je i do glavne sale, gde su bili skupljeni učesnici kongresa. Za tren oka bili su svi ti crkveni knezovi potisnuti u jedan ugao sale, a ostali njen deo zauzela je fukara, koja se bosim prljavim nogama popela na
Stanković, Borisav - TAŠANA
Znaš li? STANA Znam... oh, Bog da ga prosti! HADžI RISTA (već naljućen): Pa kad znaš, šta onda? Ulazi klisar crkveni.
Ulazi sluškinja. SLUŠKINjA (žureći da ove budu spremne): Hajde, snaške. Služba se već odavno pustila, jer evo već i crkveni prosjaci idu po kućama. I kod nas već neki bio. TAŠANA (razdragano): Ako! Ako! I podajte svakome štogod.
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH JUNAČKIH PESAMA
— jaoh majci) kamilavka — kaluđerska kapa kamilovi (klobuk) — od kamilje dlake kamdžija — bič kano — kao kanov — crkveni zakon kandžija — v.
Ćopić, Branko - Orlovi rano lete
Znači — ne dolaze ovamo. Pretražio je zatim kukuruzišta, usamljene ljeskare ivicom livada, najzad i crkveni tavan, ali je tamo samo poplašio nekog pobožnog mačora koji je lovio crkvene vrapce.