Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
da je „kočoperna i bujna, pokazala se vrlo zgodnom da postane magična šibljika, lebensrute (šibljika života)“, piše Čajkanović u svom Rečniku srpskih narodnih verovanja o biljkama.
¹² Čajkanović smatra da je u starim školama „klasični instrument“ za ovo obredno šibanje bio leskova grana jer u njoj postoji, po verov
Ali, zašto je baš metla tabuisana? Čajkanović to objašnjava time što „metla stoji u vezi sa zlim, htoničnim demonima“, a „jedan od najjasnijih dokaza je što i kod
Jedan od stubova čitave patrijarhalne ideologije i kulture jeste kult predaka. Veselin Čajkanović smatra ovaj kult osnovom i suštinom celokupne stare srpske religije.
).¹¹ Kao zaključak svojih raznolikih i značajnih istraživanja narodne religije, Čajkanović iznosi sledeću tezu: „Kao najglavniju karakteristiku srpske religije valja spomenuti veliki značaj koji u njoj ima kult
, isto, s. 53. ²⁸ (Jukić, J. F.), „Narodni običaji u Bosni“, Bosanski prijatelj, 4, Zagreb 1870, s. 166. ²⁹ Čajkanović, V., „Babine“, Narodna enciklopedija, (ur. S. Stanojević), tom 1, Bibliografski zavod, Zagreb 1926, s. 98.
, isto, s. 261; Begović, N., isto, s. 198; Grbić, S. M., isto, s. 114; Mićović, Lj., isto, s. 174. ⁷⁷ Čajkanović, V., „Imena od uroka“, u: Mit i religija u Srba, SKZ, 1973, s. 60. ⁷⁸ Maretić, T.
141. ⁹³ Vukanović, T., isto, s. 90—91. ⁹⁴ Karadžić, V. S., isto, s. 131. ⁹⁵ Čajkanović, V., O vrhovnom Bogu u staroj srpskoj religiji, u: Mit i religija u Srba, SKZ, Beograd 1973, s. 307—527.
Nušić, Kosovo, isto, s. 125. ¹¹¹ Petrović, P. Ž., isto, s. 323. ¹¹² Vukanović, T., isto, s. 251-255; Čajkanović, V., Rečnik srpskih narodnih verovanja o biljkama, SKZ, Beograd 1985. ¹¹³ Dragičević, T.
89. ¹³⁰ Milosavljević, S. M., isto, s. 99. ¹³¹ Grbić, S. M., isto, s. 111. ¹³² Čajkanović, V., isto, s. 25, 41, 90, 99, 187. i 189. ¹³³ Đorđević, T. R., „Iz narodne pedagogije“, Učitelj, 1, Beograd 1897, s.
166; Bratić, T. A., „Iz narodnog vjerovanja“, GZM, 14, Sarajevo 1902, s. 289; Begović, N., isto, s. 239. ¹⁴⁵ Čajkanović, V., isto, s. 211; Vuletić-Vukasović, V., „Vještica u verovanjima Južnih Slovena“, Karadžić, 10, Aleksinac 1901, s.
146—147; Vuletić-Vukasović, V., isto, s. 187; Lilek, E., isto, s. 370; Čajkanović, V., isto. ¹⁵⁰ Nušić, B., isto, s. 123; Milićević, M. Đ., isto, s. 197. ¹⁵¹ Karadžić, V. S., isto, s.
Panić-Surep, Milorad - SRPSKE NARODNE PRIPOVETKE ANTOLOGIJA
20. Srpska kraljevska akademija: Srpske narodne pripovetke, knj. I, uredio Veselin Čajkanović, Beograd — Zemun 1927 (izbor iz XXIX Akademijinih rukopisnih zbiraka). 21.
I, uredio i naučno obradio Veselin Čajkanović, Beograd — Zemun 1927. 15. ALA: Ispričao je Jovan Draganović iz Slavinja pod Starom Planinom skupljaču Mih. St Rizniću.
Čajkanović, Veselin - REČNIK SRPSKIH NARODNIH VEROVANJA O BILJKAMA
KNjIŽEVNOSTI Antologija SRPSKE KNjIŽEVNOSTI Veselin Čajkanović REČNIK SRPSKIH NARODNIH VEROVANjA O BILjKAMA „Antologija srpske književnosti“ je projekat
Originalno izdanje dela nalazi se na Veb sajtu www.ask.rs. 2009. Antologija SRPSKE KNjIŽEVNOSTI Veselin Čajkanović REČNIK SRPSKIH NARODNIH VEROVANjA O BILjKAMA Sadržaj SKRAĆENICE 2 ALjMA 4 BAGREM 4 BADEM 4 BELA LOZA 5 (BELI)
u Rad, 39, 1877, 33) upotrebljavan za spravljanje crvene boje; svakako s obzirom na jaku magičnu snagu crvene boje (<Čajkanović u SKG, 29, 1930, 523 id; O vrhovnom bogu, 1941, 34; Ernѕt Samter, Geburt, Hochzeіt und Tod, Leіpzіg und Berlіn, 1911,
I iz ovoga se vidi da je Čajkanović imao na umu nemačko izdanje svoga rečnika. VENjA Wacholder (іunіperuѕ communіѕ). Venja, smreka, smrekovina, kleka,
Ime biljke vid ima možda veze sa starinskim istoimenim božanstvom (<Čajkanović, O vrhovnom bogu, 106; 121; 153; 158>). Ime mišjakinja, za biljku koja je lek za oči par excellence, došlo je možda
Ulogu l. preuzela je u životu konoplja, i za nju se uglavnom vezuju ista verovanja koja i za l. V. Čajkanović, Vuna i lan, SEZ, 31, 1924, 139 idd. LESKA Haѕelnuѕѕ (coryluѕ avellana). Leska; plod: lešnik.
Po starom verovanju Srba i drugih indoevropskih naroda — kaže Čajkanović u ovom članku (Nekolike opšte pojave u staroj srpskoj religiji, GNČ, 41, 1932, 167—228) — orah (i drvo i plod) je u
Upor. i činjenicu da je p. i u drugim religijama inkarnacija ženskog božanstva, npr. Dimitre, Cerere ‹v. Čajkanović u SKG, 60, 1940 119; M. R.
sena baca se u vodu tekućicu (SEZ, 17, 107): ovo je, izvesno, žrtva precima, čije se duše često zamišljaju u reci ((v. Čajkanović u SEZ, 31, 1924, 56 idd; GNČ, 41, 1937, 219 id; Eіtrem, Opferrіtuѕ und Voropfer, 114 idd; W.
kupiti rukom), izgleda da opet ima izvesne veze sa mrtvačkim kultom iz koga je gvožđe, kao što se zna, isključeno (‹Čajkanović, GNČ, 34, 1926, 256 id; 286; Pauly-Wiѕѕ., 1, 50; ARW, 10, 41 idd›). Ima izvesnih dana u godini kada je kupljenje s.
Suprotno uobičajenom postupku da beleži različne nazive jedne biljke, ovde je Čajkanović izostavio i naziv ajma, koji se nalazi kao ravnopravan oblik, s istim značenjem, u knjizi koju su uredili on i TRĐ i
) i Šuleka, kod kojih se takođe ne nalazi naziv ajma, zabeleženi su kao sinonimi vlašac i ljutika. Očevidno, Čajkanović nije dovršio spisak naziva.