Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
između stanovnika Boke Kotorske i crnogorskih plemena, između ovih i stanovnika Brda, Raške, Šumadije, sve do Šopova na istoku. Za izbor jednog psihičkog profila potrebna su prethodna znanja o stanovništvu raznih oblasti.
stanovništva, koje je sa površi od 1000 ili 1500 m visine sišlo i naselilo se po ravnicama i jezerskim površima Šumadije sa visinom od 100 do 500 metara.
Takav je slučaj sa stanovništvom Šumadije, uzete u njenom najširem obimu. Tako i obrnuto: stanovništvo istog dijalekta pokazuje katkad velike psihičke razlike,
Najpre su se lugovi i šume sve više krčili i oni danas pokrivaju tek petinu Šumadije; zatim su iščezle mnoge baruštine koje su bile po dolinskim ravnima, naročito u gustim lugovima.
Šljivaci su počeli pokrivati sve veću površinu. Pojavilo se moderno vinogradarstvo. Neki delovi niske Šumadije postali su pravi vrtovi. Svinje, koje su se pre množile u hrastovim šumama, sada se goje kukuruzom u oborima.
dešavalo da su narodne mase rđavo ocenjivale odlične sinove svoje zemlje, naročito kad su oni bili Šumadinci; Srbi van Šumadije i drugi Južni Sloveni uživali su više zahvalnosti.
Starovlaška grupa Idući od Šumadije pa na jugozapad Stari Vlah počinje južno od Užica i širi se do reke Lima i mestimice ga prelazi.
zajednicama, ipak imaju još mnogo velikih zadruga; mnogobrojne porodice su jako razgranate i njihovi izdanci do niske Šumadije, u koju se gomilama iseljavaju, obrazuju bratstva kao u Crnoj Gori. Oni su vrlo plodni.
Vrlo su mnogobrojni doseljenici, naročito oni iz prvih vekova turske uprave. Najpre su to bili doseljenici iz Šumadije, iz predela oko Smedereva i Beograda, koje pominje još Kuripešić 1530. godine.
Stanovništvo jadranskog varijeteta je danas po osobinama i po srcu isto tako slovensko kao i stanovništvo Šumadije. Zone različitog razvitka.
Sve ovo jako opominje na staro stanovništvo Šumadije i podrinskih krajeva, na ono koje je starije od novijih dinarskih doseljenika.
Ima još i drugih crta zajedničkih kod kosovskog stanovništva i kod starog stanovništva Šumadije i Podrinja. Tako i jedni i drugi imaju ista narodna nazvanja za pojedine i najsitnije delove na plugu, na kolima i na
Danojlić, Milovan - NAIVNA PESMA
i materijal Nova Erićeva zbirka, Slavuj i sunce, sačinjena je od samih dokaza ljubavi prema tom nadahnjujućem kutku Šumadije. Zadrhtao sam čitajući nove Erićeve stihove. Poezija za decu? Bez sumnje. Za odrasle? Svakako.
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
jednoga kraja, da opisuju samo seoski život, ili da budu opisivači pojedinih pokrajina, Mačve kao Janko Veselinović, Šumadije kao Milovan Đ.
On je bio pesnik Šumadije, ali ne onako jednostrano idiličan kao što je Janko Veselinović bio pesnik Mačve. Ranković nije zatvarao oči pred
je ta ideja potpuno pobedila kod Hrvata, u srpskoj književnosti ostalo je, uglavnom, istočno narečje, govor Beograda, Šumadije i stare Vojvodine.
Pavlović, Miodrag - Srbija do kraja veka
Ovde kod nas arhanđeli odoše u hajduke videvši noćni prizor Šumadije bitke celonoćne na Bukulji gnevni sabor i besne svađe bratske neko traži na zajam soli so koja misli so koja boli i
Velmar-Janković, Svetlana - DORĆOL
Javno je bio trgovac koji vodi računa o svakoj pari dok je, tajno, pomagao šakom i kapom sve zbegove po bespućima Šumadije. Sporo ali sigurno, glas o tome svuda se pronosio i marveni trgovac Jovan Dobrača postao je legenda.
Ranković, Svetolik P. - GORSKI CAR
Na putu što vodi k srcu Šumadije, tamo gde se mnogim uvojcima slazi u B. Potok, stoje gusti kupinjaci i pavitine, u koje bi se mogli zakloniti čitavi
Kad dođoše ispod gologa presedlastoga prevoja, kojim se prelazi otud iz Šumadije u rudnički kraj, begunci se zaustaviše na jednoj strmoj kosi, koja beše obrasla gustom gorom i šibljem.
Jakšić, Đura - STANOJE GLAVAŠ
A volim ti jedanput srknut ove šumadinke, no tri dni cevčiti braničevičku šomu! RADAK: I ti si, valjda, iz Šumadije? PORFIRIJE (obzire se plašljivo): A nu!... Nego učinih neku štetu begu iz Vučkovice, te jedva glavu iznesoh!...
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
Glišić, Lazarević i Veselinović bili su iz zapadne Srbije. Iz središnje oblasti, Šumadije, potekli su Svetolik Ranković (1863-1899) i Radoje Domanović (1873-1908), koji su srpsku prozu obogatili novim