Petković, Novica - SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI
mesto dobijaju pisci koji kao Rastko Petrović, Momčilo Nastasijević i, u naše dane, Vasko Popa književnim sredstvima aktiviraju sve starije slojeve kulturnog pamćenja.
Mi smo – da ponovimo sliku – crvi u toj velikoj jabuci. Ali nisu to isto i pesnici, jer oni posredno ili neposredno aktiviraju jezičku memoriju.
su na tome da veliki pesnici, kad reč uvedu u pesmu, povlače nit koja jezički sistem pokreće i u samoj se reči aktiviraju već očvrsli i zaboravljeni talozi.
jezgra metaforičkih prenošenja u prirodnome jeziku, asocijativni nizovi se lančano šire i u našem jezičkome pamćenju aktiviraju sve dublje slojeve.
nas namećući nam svoju volju i osećanja, odnosno svoj individualni doživljaj: u njima se, naprotiv, celom strukturom pesme aktiviraju, međusobno porede i prožimaju najnovija i neka vrlo drevna značenja; najnovije i neke vrlo drevne slike, simboličke i
Analogna težnja postoji i na slikovnoj ravni: aktiviraju se u mrtvim, opštejezičkim tropima zapamćene davne i pradavne, često mitske slike, kao u Popinoj poeziji.
Time se opet čine „vidljivim“ elementarni odnosi u prirodnojezičkome sistemu, aktiviraju se jezičke konvencije u samome središtu toga sistema, a ne na njegovoj periferiji, na području stilske markiranosti i
mesto dobijaju pisci koji kao Rastko Petrović, Momčilo Nastasijević i, u naše dane, Vasko Popa književnim sredstvima aktiviraju sve starije slojeve kulturnog pamćenja.
Petković, Novica - Dva srpska romana (studije o Seobama i Nečistoj krvi)
sve više gubi kontrolu nad sobom zbog Dafinine bliske a neumisne smrti; s druge, čula mu se prvi put izoštravaju, aktiviraju se za izmene u okolnoj prirodi, kao da prvi put počinje da obraća pažnju na svet oko sebe.
da se uvedeni kontrasti između dva brata - i po telesnim osobinama, i po karakteru, i po profesiji, i po uverenju - aktiviraju i u punoj meri razviju nakon verolomne (a, uslovno, i rodoskvrne) preljube, oni se u romanu sve više potiru, prigušuju.