Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
Ukoliko je neki etnički amalgam mlađi, ukoliko je manje obrađivan civilizacijama, utoliko se bolje mogu razlikovati psihičke crte njegovih
Pokušajmo da damo njihovu karakteristiku. DRUGA GLAVA: ŠUMADIJSKI VARIJETET Etnički sastav. — Promena geografske sredine. — Izjednačavanje stanovništva i preobražaj društvene sredine.
ŠESTA GLAVA: BOSANSKI VARIJETET Etnički sastav. — Psihičke osobine pravoslavnih Srba. — Veštački ugovori Berlinskog kongresa i nacionalna svest.
SEDMA GLAVA: MUHAMEDANSKA GRUPA Oblasti i etnički sastav. — Preislamski ostaci i uticaj muhamedanske vere. — Osobine muhamedanske vlastele.
OSMA GLAVA: JADRANSKI VARIJETET Oblasti jadranskog varijeteta. — Geografska sredina i etnički sastav. — Zone različnog razvitka. — Zagorska grupa. — Primorska grupa. — Osobine njene civilizacije.
Geografska sredina i etnički sastav Govorili smo o geografskim osobinama jadranskog primorja i njegova zaleđa ili Zagore.
jadranskog primorja, ili, tačnije rečeno, poslovenjenje polupotalijanjenih slovenskih slojeva je najznačajniji etnički preobražaj, koji je počevši od sredine XIX veka izvršen kod Južnih Slovena.
Pod ovim se uticajima od prvih desetina XIX veka počinje menjati etnički sastav balkanskih „čaršija“. Nastaje i duhovno poslovenjavanje Aromuna, koji su krvno već bili poslovenjeni.
I oni su snažni i sirovi ljudi, s oštrim, izrazitim crtama na licu. Oni su uopšte snažniji i često etnički svežiji od okolnog zemljoradničkog stanovništva.
zatvorenija prema istoku, prema predelima u kojima prevlađuje srpsko stanovništvo, nego prema Arbaniji, i ovakav njen etnički položaj imao je vrlo znatnih posledica.
Birao sam za promatranje one što nisu išli u pečalbu, iako su vrlo retki. Žene su etnički svežije i telesno gotovo snažnije od ljudi, koji su, naročito u gornjem Pologu, izmučeni pečalbarskim životom i brigama.
Pre oslobođenja je ono bilo umnogome pojelinjeno. Etnički sastav se bez sumnje dosta razlikuje od onog na donjodunavskoj ploči.
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
U Srbima je gledao jedan od etnički najčistijih i najsvesnijih slovenskih naroda, kod kojega su najbolje sačuvane stare slovenske osobine.
te »rapsodije srpskih homeroida iz XIX veka«, postale su opšte narodno blago, proširile su se na sve krajeve, i na etnički slabije krajeve gde je izvor narodne poezije bio usahnuo.
On je opisivao sirovi život narodni u jednom etnički čistom kraju, gde se sačuvalo vrlo mnogo starog i originalnog i koji je još u polovini XIX veka odista bio »matica i