Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
O svim tim prirodnim i istorijskim predmetima ima dinarski čovek pored starih, tajanstvenih, kadšto mračnih priča, još češće jasne priče iz narodne ili
nisu išli za svojom vlastitom sudbinom niti se borili za svoje ideale; da se nikada nisu pokoravali onim velikim istorijskim strujama koje u punom sjaju težnji za nezavisnošću potresaju i zanose narode do dna duše.
Ali se u mnogo prilika samo vrlo brižljivim etnološkim i istorijskim studijama može utvrditi, šta su balkanski narodi primili pre turskog vremena od Vizantije a šta za vreme turske uprave.
S druge strane su se poromanjeni Iliri po selima pred južnoslovenskom najezdom povukli u planine i postali stočari. Po istorijskim podacima su Maurovlasi, Morlaci, Crni Vlasi ili Crni Latini bili već u srednjem veku upola poslovenjeni i govorili su
starina i starih uspomena kod mnogih Bokelja je razvijena ljubav i interesovanje za starine i istorijski smisao, težnja za istorijskim znanjima.
Kadšto se ovo zapaža i kod onih koji su od pre dva-tri pokolenja posrbljeni ili pobugareni: oni su neodlučni u velikim istorijskim momentima; ako što urade, to je često nesmotreno ili nespretno.
Dalje, ovo je najviše istorijska oblast i najbogatija istorijskim ostacima i uspomenama u južnoslovenskom delu Balkanskog poluostrva.
Prilep je uticao na celu Makedoniju ne samo osobinama svoga varoškog stanovništva, već isto tako istorijskim uspomenama koje se za njega vezuju, kao za varoš Kraljevića Marka, i još više svojom trgovinom.
Ova je propaganda počela, inače beznačajnim, istorijskim pripovedanjem (hronikom) monaha Pajsija. Rus Venelin je (1839. god.) svojim pisanjem doprineo buđenju školovanih ljudi.
Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
Pod određenim životnim uslovima, a u skladu sa osobenom ekonomijom, društvenom organizacijom i istorijskim prilikama, obrazuje se i karakteristična ideologija patrijarhajnog društva.
)¹⁶ koja su uslovljena teorijskim opredeljenjem i filozofskom antropologijom koja leži u njegovoj osnovi, s jedne, i istorijskim, kulturnim i socijalnim miljeom u kojem je teorija ponikla, s druge strane.
taj je: ako ne poznajemo različite modele deteta (i to, pre svega, „iznutra“) kod raznih naroda i u raznim kulturama i istorijskim epohama, ostaćemo zarobljenici jednog „prirodnog“, samorazumljivog shvatanja dečje prirode — onog koji smo u detinjstvu,
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
Za najnovije doba uzimani su samo pisci od književne vrednosti. Kulturno-istorijskim momentima koji uslovljavaju razvijanje književnosti dato je ovde još više mesta no u školskom izdanju.
istoričari XVIII veka, i Đorđe Branković, i Pavle Đulinac, i Jovan Muškatirović, pa i Jovan Rajić, vrlo malo znaju o istorijskim spomenicima stare srpske književnosti, i svoje istorije srpskoga naroda rade po stranim piscima.
Bukureštu, pored kneževa brata Konstantina Kantakuzina, jednog od prvih rumunskih istoričara, on se upoznao sa mnogim istorijskim delima.
crkvenom istorijom i mesto toga govori o ranijoj sudbi Slovena, tumači postanje monarhije i republike, raspravlja o istorijskim zakonima, ima izvesno organsko shvatanje ljudskoga društva i trudi se da svojoj istoriji dâ izvestan naučan karakter.
obilnom dramskom radu: njegove drame su konstruisane po svim pravilima stare dramske estetike, rodoljubive su u svojim istorijskim motivima, ličnosti su vrlo dostojanstvene i govore svečanim jezikom, ali reči su teške, hladne, usiljene.
000 reči, akcentovanih i istumačenih nemačkim i latinskim rečima, često propraćenih etnografskim, istorijskim i geografskim objašnjenjima.
Uporedo sa svojim istorijskim i etnografskim opisima, počeo se on javljati i pripovetkama, pisanim u prvi mah bez književnih pretenzija.
U početku svoga književnoga rada on se bavio istorijskim romanom i pripovetkom. Iz toga doba su Đurađ Branković, Manzor i Džemila i Krv za rod; osamdesetih godina opet se
Mašta kod njega uopšte nije bila jaka, i to se jasno vidi u njegovim istorijskim pripovetkama, gde u većini slučajeva samo prepričava istoriju.
Sremac je bio najplodniji i najpopularniji srpski pisac. ISTORIJSKE PRIČE. — Profesor istorije, zanimajući se uvek istorijskim delima, sa urođenom romantičnom ljubavlju za prošlost, Sremac je sav bio u idejama istorijskoga tradicionalizma.
je jedna od njenih glavnih osobina, ali ona se služi i drugim metodima književnoga ispitivanja i ocenjivanja, biografskim i istorijskim metodom, između ostaloga.
Crnjanski, Miloš - Lirika Itake
U velikim, istorijskim, trenucima, sudbina dodeli svakom ulogu, i ne pita. Vest da je u Sarajevu ubijen austrijski prestolonaslednik, stigla
Ranković, Svetolik P. - PRIPOVETKE
Ovo ga veoma uplaši i pobrka mu i ono malo reda što ga je imao u poznatim mu istorijskim događajima. Plašnja mu rašćaše sve više, a glava, koje zbog nespavanja, koje zbog naprezanja, a naročito zbog plašnje,
Velmar-Janković, Svetlana - DORĆOL
Tu, u blizini Kneževog spomenika i Pozorišta, podizao je kuće imućan i ugledan svet, nedovoljno sklon onim istorijskim sećanjima koja nisu uobičajena.
Vasić, Dragiša - SABRANE PRIPOVETKE
Izvrte se, dakle, Jaćim sa uzvikom „drž’“, upravo sa onim istorijskim uzvikom Hajduk-Veljkovim, kada ono bi pogođen od turskoga kuršuma na samom šancu, i kad mu je namera bila da kaže: „Ja
Petković, Novica - Dva srpska romana (studije o Seobama i Nečistoj krvi)
U Sofkinome opraštanju od toga starog sveta (stare kulture) koji se sporo menjao, a u novim je istorijskim okolnostima brzo potonuo, oprašta se i sam Borisav Stanković.
i ispunjava zla kob likova I, kao što ih ne smemo nazvati ratnim romanom, Seobe s jednakim pravom ne možemo smatrati ni istorijskim romanom.
Leskovac, Mladen - STARIJA SRPSKA POEZIJA
Svi pesnici predbrankovske epohe bili su doduše jedinstveni i često jedinstveno nadahnuti istorijskim nacionalizmom u darovitom opevanju Kosova, od Orfelina do Milice Stojadinović Srpkinje — i bilo bi odista zanimljivo
privlačni, ili značajni nekim svojim isto tako važnim estetskim osobinama ili društvenim tendencijama aktuelno-istorijskim, nacionalnim, verskim, političkim, moralno-etičkim, vaspitnim ili, prosto, praktičnim.
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
Tako je i pesma Ropstvo Janković Stojana, podstaknuta stvarnim istorijskim događajem, uklopljena u internacionalni obrazac o povratku dugo odsutnog muža kući na dan kada mu se žena preudaje
Hajdučija koja je i kod nas i u praslovenskom vremenu na Balkanu, kao i u mnogim zemljama i istorijskim epohama, postojala kao odmetništvo od zakona, postaje opšta pojava u 16.
On se pojavljuje u svim vrstama narodnih usmenih tvorevina, lirskim pesmama i baladama, epici i mitskim i istorijskim predanjima, poslovicama i izrekama.
i smrti (tužbalice), a unutar toga kruga najrazličitija zbivanja koja su ga se doticala u svakodnevici uslovljenoj i istorijskim i društvenim događajima.
U prožimanju s istorijskim i kulturno-istorijskim predanjima i epskom poezijom demonološka predanja doprinose remitologizaciji herojskog sveta,
U prožimanju s istorijskim i kulturno-istorijskim predanjima i epskom poezijom demonološka predanja doprinose remitologizaciji herojskog sveta, koji je u srpskoj
Gotovo sve što je srpska književnost dala u narednih sto i više godina stvoreno je u toj novoj sredini u istorijskim prilikama bitno različitim i od onih raznih i od onih u kojima su u to vreme živeli drugi delovi srpskog naroda.
Ali najbolje osvedočenje Vukovog spisateljskog dara nalazimo u njegovim istorijskim spisima. Kao pripovedač Vuk se nadovezuje na umetnost usmene reči.
Pomalo podignut, svečan ton njegovog stiha i strofe izvanredno je usaglašen s istorijskim temama - vezanim za Kosovo - u nevelikoj grupi patriotskih pesama.
v. pa dalje. Ali suština nije u paralelizmu i poređenju dveju stvarnosti, nego u traganju za dubljim istorijskim tokom, za živim kulturnoduhovnim kontinuitetom; sadašnje se začinje u prošlom, prošlo se produžava u sadašnjem, a oba
Nušić, Branislav - AUTOBIOGRAFIJA
Obožavanje žena i stalna borba i ubistva zbog žena. Novi vek počinje jednim istorijskim falsifikatom, a svršava se falsifikovanjem istorije.
Ja mislim da je ovaj g. Tven potpuno u pravu i zato rekoh da je novi vek počeo jednim istorijskim falsifikatom, pronalaskom sveta koji je već postojao. A taj se vek, kao što rekoh, svršio falsifikovanjem istorije.
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH JUNAČKIH PESAMA
), Kravcov kaže: „Sve te odlike epa kao žanra određuju njegovo mesto u istorijskoj poetici. On živi u određenim istorijskim i socijalnim uslovima, on je poetska forma zasebnog staleškog gledanja na svet.
Ep, i baš junački ep, mogao je da nikne samo na zemljištu srednjovekovne kulture, on je poezija feudalizma. Tim istorijskim i kulturnim okvirom ograničen je postanak, razvitak i raspadanje ovoga žanra.
Njegovo dalje održavanje, žilavost njegove tradicije uslovljeni su stepenom očuvanosti elemenata feudalizma u drugim istorijskim formacijama i psihičkih i ideoloških elemenata perioda naturalne privrede u drugim socijalnim slojevima.
Srpski ep je poezija vojne aristokratije. On je stvoren tim socijalno–istorijskim uslovima koji su zahtevali junačku poeziju.
nalazimo i ovo: „Ep kao oblik narodnog stvaralaštva počeo je da se formira onda kad se javila potreba za kazivanjem o istorijskim događajima i socijalno–političkoj borbi: on je usmena istorija naroda“.
Tada je izgledalo mnogo verovatnije da sličnost sižea „nije izazvana srodstvom raznih naroda, nego međusobnim kulturno-istorijskim vezama“, tj. pozajmljivanjem.