Glišić, Milovan - PRIPOVETKE
gebildet — obrazovan gemajn — prosto glavnica — vrsta gljive koja napada žito goga — Arnautin, nadimak za ljude iz južnih krajeva gog-magog — demagog (čovek koji obmanjuje narod lepim rečima) gogofil — onaj koji voli reči — gog golaver —
Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
KNjIŽEVNOSTI Jovan Cvijić PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA „Antologija srpske književnosti“ je projekat digitalizacije klasičnih dela srpske
ask.rs. 2009. Antologija SRPSKE KNjIŽEVNOSTI Jovan Cvijić PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA Sadržaj PLAN I METODE 2 PRVI DEO: ETNIČKO JEDINSTVO I PSIHIČKI TIPOVI 8 DRUGI DEO: DINARSKI
GLAVA: DUHOVNI RAZVITAK I OPŠTE OSOBINE 197 OSAMNAESTA GLAVA: PSIHIČKI VARIJETETI 203 PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA PLAN I METODE Psihičke osobine su predmet antropogeografije.
Zbog toga ću dati samo klasifikaciju Južnih Slovena. Od svih etničkih grupa na Balkanskom poluostrvu kojima smo se dosada bavili, Južne Slovene najbolje poznajem.
Da bih utvrdio psihičke osobine Južnih Slovena često sam se koristio mnogim etnološkim podacima, naročito onima koji se mogu izvesti iz nošnje i dijalekata,
Još je znatnija dubrovačka književnost od XVI do XVII veka. Najzad je vrlo poučna nova istorija svih Južnih Slovena u XIX veku, u doba njihova preporođaja i delanja.
Najveći je broj Južnih Slovena bio vekovima pod turskim jarmom; Hrvati i Slovenci su još duže bili pod vladom i uticajem Nemačke i Madžarske;
Klasifikacija Južnih Slovena, koju pokušavamo dati, nije lingvistička klasifikacija. Ona treba da se osniva na svima psihičkim osobinama.
Utoliko se pre mogu osetiti uticaji etničkog sastava kod Južnih Slovena, koji su civilizacijom manje preinačeni i još i danas izloženi raznim etničkim stapanjima.
Veliki broj antropoloških merenja koja su izvršena kod Južnih Slovena ne obziru se na mnogobrojne migracije koje su se desile u poslednjim vekovima.
Pre nego što pređemo na psihičku klasifikaciju Južnih Slovena, treba da ukažemo na njihovo etničko jedinstvo i na njihove zajedničke psihičke osobine.
— Manifestovanje nacionalnog jedinstva. — Razlike između Južnih Slovena na zapadu i Bugara. — Tipovi, varijeteti i psihičke grupe.
Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
¹⁰ Čovekova sudbina u tesnoj je vezi sa zvezdom pod kojom je rođen. Zapravo, kod Srba, a i drugih Južnih Slovena, rasprostranjeno je verovanje da svaki čovek ima svog „astralnog dvojnika“, odnosno da kada se dete rodi tada se
³ Kod Južnih Slovena, još u doba naseljavanja Balkanskog poluostrva, rodovi su bili sastavljeni od više zadružnih porodica.
4, Zagreb 1870, s. 165. ¹⁴ Milićević, M. Đ., isto, s. 196. ¹⁵ Dragić, M., Verovanja kod Južnih Slovena u oblasti rođenja i zdravlja kod malog deteta, CHZ, Beograd 1940, s. 3. ¹⁶ Milićević, M. Đ., isto, s.
713. ¹¹ Filipović, M. S., „Čovekov dvojnik u narodnom verovanju Južnih Slovena“, u: Trački konjanik, Prosveta, Beograd 1981, s. 196. ¹² Grbić, S. M., isto, s. 7. ¹³ Petrović, P. Ž.
, isto, s. 8; Grbić, S. M., isto, s. 14. ³⁵ Filipović, M. S., isto, s. 410. ³⁶ Dragić, M., Verovanja kod Južnih Slovena u oblasti rađanja i zdravlja kod malog deteta, Biblioteka Centralnog higijenskog zavoda, Beograd 1940, s. 3.
, Život i običaji Popovaca, SEZ, LXV, Naučna knjiga, Beograd 1952, s. 172; Filipović, M. S., „Srodstvo po mleku kod Južnih Slovena“, Etnološki pregled, 5, 1963, s. 33—54; Nikolić-Stojančević, Vidosava, isto, S. 4119; Begović, N., isto, s.
219, Grbić, S. M., isto, s. 109. ¹²⁵ Milosavljević, S. M., isto, s. 95. ¹²⁶ Đorđević, T. R., Zle oči u verovanju Južnih Slovena, Prosveta, Beograd 1985, s. 192—236. ¹²⁷ Vukanović, T., isto, s. 199. ¹²⁸ Trojanović, S., isto, s.
289; Begović, N., isto, s. 239. ¹⁴⁵ Čajkanović, V., isto, s. 211; Vuletić-Vukasović, V., „Vještica u verovanjima Južnih Slovena“, Karadžić, 10, Aleksinac 1901, s. 187; Banović, S., isto, s. 194. ¹⁴⁶ Bratić, T. A., isto, s. 289.
200. ¹⁶⁵ Mikac, J., isto, s. 200. ¹⁶⁶ Radenković, Lj., isto, s. 108. ¹⁶⁷ Đorđević, T. R., Zle oči u verovanju Južnih Slovena, s. 14. ¹⁶⁸ Milićević, M. Đ., isto, s. 294. ¹⁶⁹ Radenković, Lj.
, „Predstave o uroku i uricanju kod slovenskih naroda“, pogovor knjizi Tihomira Đorđevića Zle oči u verovanju Južnih Slovena, s. 373— 374. ¹⁷⁰ Glik, L., „O urocima“, GZM, 4, Sarajevo 1899, s. 58. ¹⁷¹ Tešić, M.
422. ¹ Radenković, Lj., „Predstave o uroku i uricanju kod slovenskih naroda“, u: T. R. Đorđević, Zle oči u verovanju Južnih Slovena, Prosveta, Beograd 1985, s. 369—370. ² Milićević, M. Đ., Život Srba seljaka, Prosveta, Beograd 1984, s. 273.
133. ³ Bogišić, V., Zbornik sadašnjih pravnih običaja u Južnih Slavena, JAZU, Zagreb 1874, s. 293. ⁴ Trojanović, S., „Glavna obeležja srpskog naroda“, GEM, 1, 1926, s. 62.
Kapor, Momo - NAJBOLJE GODINE I DRUGE PRIČE
Već godinama tumaraju od jednog do drugog konkursa lepote, sa istoka na zapad zemlje, od panonske ravnice do južnih letovališta.
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
je prvi racionalist i slobodni mislilac u srpskome narodu i »najradikalniji zastupnik ideja Prosvećenosti kod Južnih Slovena« (dr Matija Murko).
Pupin, Mihajlo - Sa pašnjaka do naučenjaka
Zato nije voleo ni Ruse ni Pruse, jer su i jedni i drugi bili predstavnici te sile. (U to vreme Nemci iz južnih krajeva nisu mnogo voleli Pruse).
Pozdravio sam Beograd kao akropolu svih Srba i izrazio verovanje da će on uskoro postati metropola svih Južnih Slovena.
- Budimpešta je dovoljno velika da bude prestonica Južnih Slovena u Mađarskoj, zar ne? - upitao je. - Ona je to zasigurno, ali je nešto nezgodna i neprirodna, odgovorih ja.
Pozdravio sam Beograd kao akropolu svih Srba i izrazio verovanje da će on uskoro postati metropola svih Južnih Slovena.
- Budimpešta je dovoljno velika da bude prestonica Južnih Slovena u Mađarskoj, zar ne? - upitao je. - Ona je to zasigurno, ali je nešto nezgodna i neprirodna, odgovorih ja.
Čajkanović, Veselin - REČNIK SRPSKIH NARODNIH VEROVANJA O BILJKAMA
ŽSS — M. Đ. Milićević, Život Srba seljaka, Beograd, 1894. ZNŽOJS — Zbornіk za narodnі život i obіčaje Južnih Slavena LM — Auѕführlicheѕ Lexіkon der grіechіѕchen und römiѕchen Mythologіe LMS — Letopis Matice srpske Prilozi —
su o obrednim pecivima u Vojvodini (GEI, 16—18, 1967—1969, 125—155) ili o poreklu i značenju božićnog obrednog hleba u Južnih Slovena (GZM, n. s., 8, 1953, 7—47; upor. i Srp. mit. rečn., čl. Božićni hlebovi — od istog pisca, Š. Kulišića).
Opačić, Zorana - ANTOLOGIJA SRPSKE POEZIJE ZA DECU PREDZMAJEVSKOG PERIODA
delovanju nalik na francuske enciklopediste (pesnik, bakropisac, pisac udžbenika iz prirodnih nauka, pokretač časopisa Južnih Slovena) Orfelin je, i sam učitelj, pisao o učiteljskom pozivu (tekst „Kratkoe da prostoe o sedmi tainstvah učiteljskoje
Pokreće 1765. Slavenoserbski magazin, prvi časopis Južnih Slovena. Piše poeziju („Melodija k proleću“, „Plač Serbii“ itd.
Sekulić, Isidora - Kronika palanačkog groblja
Suzu ne može da ubije!... A treba je ubijati. Rascmiljavi čoveka, sramoti ga. Stanojlina majka beše žena naših južnih siromašnih krajeva.