Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
uticajima stvara se jedan nov pogled na svet, ono što se u Rusiji a zatim i kod nas zvalo »nova nauka«: u filozofiji materijalizam, u etici utilitarizam, u politici demokratizam, u ekonomiji socijalizam, u književnosti realizam.
Ruska »nova nauka« to su u stvari popularizovane i primenjene prirode nauke, naročito nemački fiziološki materijalizam iz doba od 1855. do 1870. To je bilo doba kada je, po rečima jednog ruskog pisca, »Rus nematerijalist bio bela vrana«.
Mesto deističnog i liberalnog antiklerikalizma Omladine, u duhove ulazi prirodnjački materijalizam i otvoren ateizam. Mesto nekadašnjih maglovitih ideala »Slavjanskog Carstva« i snova o (ZDESNA, U GORNjEM REDU: PRVI —
U filozofiji se napušta nemačka metafizička filozofija i prihvata se materijalizam, ili bar pozitivizam i determinizam. Istorija više ne poetizuje narodnu prošlost, istoričar nije više narodni buditelj
Pupin, Mihajlo - Sa pašnjaka do naučenjaka
čim ih je on suprotstavio onome što je nazivao američkim mehanizmom i materijalizmom i time svalio odgovornost na materijalizam o učenju i postanku bioloških vrsta.
Kasnije sam saznao da je, čuvši ovu moju odluku, čestitao sebi što je uspeo da me spase onoga što je on nazivao ”materijalizam prirodnih nauka”.
neobično i dovodi do zaključka da je, posle svega, Bilharc najzad uspeo da me odvuče od onog što je on nazivao ”naučni materijalizam”. Bilharc u tome nije uspeo, ali ono što je postigao vredno je pažnje.
se odmah pojavila slika starog prijatelja Bilharca, pustinjaka iz ulice Kortland strit, i njegova omiljena fraza ”američki materijalizam” koja je zabrujala u mojim ušima. Na kraju govornik je pozdravljen dugim i oduševljenim pljeskom.
Ja verujem da se izraz ”materijalizam” ne sme primenjivati na Američke Sjedinjene države u ovom gradu, koji je samo pre nekoliko meseci oslobođen od
Niko na beogradskoj konferenciji nije ni primetio da bi taj materijalizam mogao imati uticaja i na američku nauku. Ali prirodno je što nijedan srpski naučnik nije ni pomišljao na tako što, u
predrasudama protiv američke demokratije, i večnim primedbama protiv imaginarne sablasti koju je on nazivao ”američki materijalizam”. Buđenje osete mnogi američki građani, rođeni na strani, kada posete svoju rodnu zemlju.
Tako je Džozef Henri, idealista u nauci, bio praktično nepoznat. Bilo je to doba koje je Evropa nazivala ”američki materijalizam” u nauci.