Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
godine i ta samostalna crkva dobije naziv bugarski egzarhat. Sa crkvom Bugari dobiju ujedno pravo i da osnivaju škole. Sa ova dva moćna sredstva oni su počeli da obrađuju slovensku masu, najvećim delom amorfnu, i to u bugarskom
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
U većim mestima Srbi ulaze u opštinske odbore, i u javan život. Pored ranije osnovanih srpskih škola osnivaju i srednje i stručne škole: 1791. gimnaziju u Karlovcima, 1794. bogosloviju u Karlovcima.
Oni usvajaju skolastičke metode katoličke crkve, po ugledu na katoličke seminarije osnivaju svoje više bogoslovske škole, i nasuprot katoličkoj skolastici i dogmatici stvaraju pravoslavnu skolastiku i dogmatiku.
u povoljnijim prilikama, stvaraju novu književnost, bogatiju i bolju, koja se proširuje na sve krajeve srpske. Osnivaju se prva učena i književna društva, kreću se književni listovi i književni almanasi, stvara se stalna i sve veća čitalačka
Pod neposrednim uticajem Kolara i Štura osnivaju se đačke družine srpske, koje imaju svoje pisane književne organe. 1846. te družine stupaju u vezu i izdaju 1847.
Glavni književni listovi, kao Otadžbina, Delo, Srpski pregled, osnivaju se u Srbiji. U Srbiju dolaze najvažniji srpski pisci rođeni van njenih granica: neko vreme Zmaj Jovan Jovanović i Laza
Milanković, Milutin - KROZ CARSTVO NAUKA
poglavice i državni knezovi i kralji postaše ljubitelji učenosti, okupljaju oko sebe naučnike, astrologe i alhimičare i osnivaju biblioteke. Moji ljudi šunjaju se oko tih škola i dvorova i ulaze, pozvani i nepozvani, unutra.
Petković, Novica - SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI
Prema tome, suočavanje sa tuđim navikama, konvencijama i kulturnim modelima na kojima se te konvencije osnivaju, pomaže nam da postanemo svesni svojih sopstvenih, da ih vidimo i da im se začudimo, kako bi rekao Šklovski, pa ćemo
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
Prve regularne škole osnivaju ruski učitelji, u njima se uči iz ruskih knjiga na ruskoslovenskom, koji postaje jezik liturgije i čitave kulture.
Milanković, Milutin - KROZ VASIONU I VEKOVE
Flamarion je uskomešao svet. Na obe hemisfere Zemljine osnivaju se astronomska udruženja koja nose njegovo ime i propagiraju njegova učenja.
Popović, Jovan Sterija - ROMAN BEZ ROMANA
« — i tako dalje. — Nužno je jošt napomenuti da se svi ovi ljubovi stepeni na staroj onoj pesmi osnivaju: »Gdi ćeš biti, baba Doco«, i proče. Neće bezmesno biti stepene i devojačke ljubovi ovom prilikom popregledati.