Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
(sa prelaznim oblastima: bosanskom Posavinom i Mačvom), dok se drugi prostire od visokih površi do uske dinarsko-primorske zone.
među Južnim Slovenima iskoristili veze s morem i došli u dodir sa prekomorskim narodima i sa raznim civilizacijama. Primorske su grupe živele u sredini jako prožetoj romanskom civilizacijom; još i sada ima kod njih nekih tragova vizantijske
Građani i školovani ljudi, naročito u varošima primorske zone, bili su pod uticajem italijanske kulture i renesansa. Uopšte se u jadranskom varijetetu, koji je bio pod
Posle varvarskih navala početkom srednjega veka Rimljani su se povukli u primorske varoši, poglavito u dalmatinske. Ovi Romani, Latini, Dalmati, bili su dobro poznati sve do kraja srednjega veka.
Posle Mohačke bitke (1526), kojom je rešena sudbina Ugarske, Turci su zauzeli celu dalmatinsku Zagoru, ali su primorske varoši, i pored stalne opasnosti koja im je pretila, ostale pod mletačkom upravom.
I njihov je porodični jezik srpsko-hrvatski. Novi dinarski doseljenici su sve više prodirali u primorske varoši i znatno su pojačali staro stanovništvo unoseći u njega snažniji i preduzimljiviji duh.
Srbo-Hrvati su prodrli u primorske gradove naseljene starim romanskim stanovništvom koje je sa opštinskom organizacijom carstva sačuvalo i duh latinske
uticaji iz doba mletačke vladavine, od HV do kraja XVІІІ veka, ostavili su, takođe, mnogobrojne tragove u obrascima primorske arhitekture.
Cela je oblast zaklonjena od vetrova, naročito od severnih i istočnih. Međutim se osećaju uticaji jadranske primorske klime i vetrovi s te strane, koji donose tople kiše.
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
i jednu sredinu, on je dao sliku cele Dalmacije, i »rkaće« i »latinske«, i »rišćanske« i »krišćanske«, i zagorske i primorske, i plemićke i pučke, i seljačke i građanske, i iz nje dao najveću galeriju najraznovrsnijih tipova koju srpska
Od njega su izišle zbirke pripovedaka Primorske duše (Zagreb, 1899), Sa jadranskih obala (Mostar, 1900), Sa ostrva (Beograd, 1903), Kraj mora (Dubrovnik, 1911), slike
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
Ljubiša potiče s krajnjeg juga, iz patrijarhalne primorske opštine Paštrovići kod Budve. Nazvan je "Njegošem u prozi" zato što je slično velikom pesniku prikazivao narodnu