Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
On ga veliča ne samo kao najvećeg slovenskog vladara no i kao prosvećenog vladaoca, filozofa i reformatora na prestolu, koji iz svoje zemlje progoni glupost i divljinu.
uvodi građanski brak i dopušta razvod braka. Sav taj veliki rad cara i reformatora, taj pokušaj ostvarenja tolikih smelih reforama i izvođenja tolikih modernih ideja, vređanje tolikih tradicija i štećenje
Kod jednog od tih grčkih crkvenih i prosvetnih reformatora, koji su bili prilično zadahnuti idejama protestantskim, kod Jeroteja Dendrina, Obradović se školovao tri godine.
Ali kao i čitanje ruskih teologa tako i učenje kod grčkih crkvenih reformatora bilo je samo posredno upoznavanje sa zapadnom kulturom i modernom naukom.
CRKVENE REFORME. — Raskaluđer, učenik grčkih crkvenih reformatora, sledbenik evropskih racionalista, pobornik artiklerikalnih reforama Josifa II, — Dositej Obradović se najjače izrazio
praktičnog značaja za vreme vlade Josifa II, kada su se ozgo podržavale i izvodile; za doba reakcije posle cara reformatora one su izgubile od svoje aktualnosti, ali su ipak ostale toliko u snazi da u srpskome društvu u Ugarskoj održavaju
vaspitani u idejama ruskog realizma, i u Srbiji počinju propovedati političke, socijalne i filozofske ideje ruskih reformatora šezdesetih godina, Černiševskog, Dobroljubova i Pisareva.
Ali realistički period daje u Vojislavu Iliću jednog velikog pesnika i uticajnog pesničkog reformatora. Proza se mnogo više radi no poezija, i uspeh je naročito veliki na polju pripovetke i romana.
U jedan mah izgledalo je da će moderna srpska drama dobiti svoga reformatora u Vojislavu Jovanoviću.* On je počeo književan rad sa nekoliko satira i prevoda (Volterov Kandid, Beograd, 1903;
Ranković, Svetolik P. - GORSKI CAR
veoma imponovao palanci), pa Kant, pa Hus (ne zna se sigurno šta je rukovodilo apotekara, da izbere ime ovoga reformatora), pa najzad Darvin.
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
Evropeizacija i rađanje nove književnosti Početkom 80-tih godina 18. v., u doba cara reformatora Josifa II, srpska književnost ulazi u period korenitih preobražaja.