Nenadović, Mateja Prota - MEMOARI
Takav aga uzme nekoliko momaka, dođe u selo koje mu se dopadne, sazove seljake i kaže im : „Rajo, ja sam carev sin i aga, dajte, prodajte mi se da ste moji, ja ću vas od svakoga zuluma braniti, i
Lazarević, Laza K. - PRIPOVETKE
Dođosmo već u prvo selo. Premetnusmo školu, jer se naš učitelj sa ovim pazio; premetnusmo mehanu; pitasmo uzbunjene seljake; ne vidje li ko šta? — niko nam ništa ne umjede kazati. — Otišli su preko Jaruge!
Stanković, Borisav - BOŽJI LJUDI
Obično ide u one mehane po čijim štalama spava. I tamo, ono što je naprosio, razdaje seljacima grdeći i njih, seljake. — Na, bre... na, seljo... Uzmi, jedi... u tvom veku ovako što ubavo, meseno, nisi izeo... i nikad nećeš da izedeš...
i nikad nećeš da izedeš... Jedi, seljo... — I sve što god je naprosio ređa pred seljake da jedu. A seljaci ako mu za to koju rakiju plate — dobro, ako ne — ne traži. Samo ni tu ne ostaje.
Crnjanski, Miloš - Seobe 2
Carstvo je bilo rešeno da od Rascijana, koji su dotle bili samo vojnici ćesara, načini seljake, kameralne napoličare, gospode kraljevstva hungarskago. Ali je to bilo lakše rešiti, nego sprovesti.
Oficiri će biti premešteni u regularne pukove. Vojnici će biti pretvoreni u seljake. Radiće zemlju, kao što je rade i Hrvati i Hungri. „Ne može biti izuzetaka u carstvu, Vaše Visokoblagorodstvo.
Nek se oni samo sele u Rosiju! Na njihovo mesto naseliće Lotringijce i nemecke seljake iz Elzasa. Kroz koju godinu, po njihovim selima, u Temišvarskom Banatu, neće se ni pesma njihova više čuti.
Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
Od 1887. do 1915. god. svakoga leta sam obilazio njihove zemlje; proučavao sam ih; upoznao sam seljake i inteligenciju; živeo sam među njima; pratio njihov društveni život.
Za vreme zajedničkih austro-nemačkih i bugarskih napada na Srbiju 1915. god. sretali smo seljake i seljanke visokih kopaoničkih sela koji su išli u posetu manastiru Studenici, Nemanjinoj zadužbini iz XII veka.
U toku poslednjih vekova zaboravljeno je čak i ovo značenje imena Vlah i ono se katkad upotrebljavalo za sve seljake dinarskih zemalja. Neke su erske osobine u vezi sa ovim vekovnim zanimanjima: naročito sporost u kretanjima.
Često sam bio iznenađen nailazeći u najzabačenijim zagorskim selima na seljake koji su u srpsko-hrvatskim novinama pratili sve događaje koji su se dešavali u Srbiji i koji su bili gotovi na sve
po deveti put obavije, planine će se rasklopiti, Matija Gubec će se sa vojskom prenuti iz sna i za uvek će osloboditi seljake.
Crnjanski, Miloš - Seobe 1
stražarama, mogao je, i slobodnim okom, da vidi drveće i topove u varoši, stoku što je pasla pred gradskim zidinama i seljake koji su tresli poslednje, neobrane voćke.
Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
Kada se govori o srpskom narodu i narodnoj kulturi, misli se zapravo na seljake i njihovu kulturu. Vuk to, na svoj način, veoma jasno, sažeto i lepo kaže: „Narod srpski nema drugi ljudi osim seljaka.
Maksimović, Desanka - TRAŽIM POMILOVANJE
SVADBE BEZ VENČANjA 68 ZA MARIJE MAGDALENE 70 ZA POGUBLjENA LjUBAVNA PISMA 71 ZA SEBARSKE ŽENE 73 ZA BRANKOVINSKE SELjAKE 75 ZA NEROTKINjE 77 ZA ČOBANKU KOJA SE PO OCU NE ZOVE 79 ZA PESNIKINjU, ZEMLjU STARINSKU 81 ZA ONE KOJI NE UMIRU NA
ZA BRANKOVINSKE SELjAKE Za brankovinsku posnu ilovaču kao mak crvenu posle kiše, za neobrađenu zemlju kraj puta, u sabljičici i u draču, za
Za seljake brankovinske, za njihove psovke, za kritiku njinu koja ne bira gde će pasti, koja zvezde i sunca s neba skine, koja razv
Kapor, Momo - NAJBOLJE GODINE I DRUGE PRIČE
« »Za seljake asfalt je svugde isti. Ali vi osećate vrlo fine razlike pod točkovima. Znate gde se završava stari, izanđali, onaj što
Pa gde je tamo uopšte priroda? Onaj prašnjavi put ispred kuće? Ono škrofulozno voće; ti to zoveš prirodom? One seljake ucenjivače, što samo vazduh ne naplaćuju? Šta je za tebe, uopšte, priroda?
Matavulj, Simo - USKOK
trgovac dodade: — Vjere mi, sad viđu i velju da bi za nas trgovce — a, bora mi, i za pomorce i za zanatlije i za seljake! — najbolje bilo da ostadoše Francuzi, iako su bezbožni! — Ostav’te sad to!
Danojlić, Milovan - NAIVNA PESMA
Liričar zavičajne bede i nevolje, Ćopić je vezan za seljake onakve kakvi su, kakve ih je u detinjstvu video; saučestvujući u njihovoj muci, on ih i voli zbog nje.
Ushićeni i zaneseni panteista, Ćopić sve svoje seljake, ma koliki osobenjaci inače bili, posmatra kao jednodušni kolektiv koji se drži na nekom starom zakonu i večnom redu.
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
On ukida feudalna prava i plemićke povlastice, oslobođa seljake od spahijske eksploatacije i tiranije i daje im ličnu slobodu i pravnu jednakost, pravilnije raspoređuje državne
Seljačko dete, sačuvavši seljačku dušu, pun ljubavi za selo i za seljaka, on uzima u zaštitu seljake od zakonite hajdučije i bezdušne eksploatacije malih i velikih »gazda«.
I on će sa naročitom ljubavlju uzeti da opisuje srbijansko selo, pokazujući isto toliko simpatije za seljake koliko nije krio antipatije za varoške birokrate i zelenaše.
Sa toplinom i nežnošću on je opisivao mačvansko selo i seljake onakve kakve ih je on video u svome detinjstvu, šezdesetih godina, u doba cvetanja zadruga, onako kako je to moglo
On iskreno voli selo i seljake i prikazuje ih toplije i lepše no iko. Ali on više voli seljake no selo, više ljude no prirodu.
On iskreno voli selo i seljake i prikazuje ih toplije i lepše no iko. Ali on više voli seljake no selo, više ljude no prirodu.
On slika i seljake, i plemiće, i građane, i intelektualce, sve više udaljavajući se od seoskog života, sve više tražeći da slika složeniji
I ako ko od današnjih pripovedača opisuje selo i seljake, to ne čini više onako idilično i folklorno, no više kao socijalni posmatrač, politički kritičar, ili književni liričar
Milićević, Vuk - Bespuće
kesu, ostajao sam, stekavši povjerenje i naklonost, postajao još tvrđi, ljući, neumoljiviji, ne žaleći da tovari globe na seljake, da ih optužuje i puni njima zatvore i ostavlja za njima nepoorana polja, nepokošene livade, nesadjevena sijena i
Sremac, Stevan - PROZA
Tu je dočekivao seljake. I dok mu Jova piše molbu il’ žalbu, seljak sedi i s njim zajedno troši piće mehandžiji; zato je svaki mehandžija rado
Pavlović, Miodrag - Srbija do kraja veka
Ja, izvidnik iz grčkih metropola koji zalazi daleko na sever meć Slovene i seljake, dugo već hodim i smišljam pismo o tome šta se vidi ovde iznad zemlje pa do neba, korak po korak uz stepene dima:
Crnjanski, Miloš - Lirika Itake
Uostalom, ovaj patos, to je zao uticaj Tolstoja na mene, koji je mrzeo kulturu, voleo seljake, išao bos, i jahao skupe konje. Glumci su, razume se, sjajni. Ukus, scena, brzina radnje, savršeni su. Ali, to znate.
Sremac, Stevan - LIMUNACIJA U SELU
(Tako mu odnekud pade na pamet da nazove Milisava predsednika, samo zato što je ovaj tu neki dan naredbom pozvao seljake da oprave put i da ga nasipaju. I njemu nije ostao dužan!
Krsti se čiča Milisav, pa se čudi čovek šta ga je snašlo. Ne može čisto da pozna svoje seljake; ni oni ni daj bože! U svakom trećem-četvrtom broju novina tek čitaju neki dopis ili protiv kapetana ili protiv
Stanković, Borisav - NEČISTA KRV
čula kakvu dobru reč o tamo njenim sinovima, snajama na selu; pa ona Magdina večita uzrečica, kada bi je pitali za te seljake: „More, manite ih, seljaci, šta drugo oni znaju“.
Karadžić, Vuk Stefanović - SRPSKE NARODNE PRIPOVJETKE
“ Vlasnik mu reče toliko i toliko. Onda on opet proda svoj brod i trgovinu, i otkupi sve pohvatane seljake, pa se opet vrati kući bez ništa, i padnuvši ocu pod noge kaže sve šta mu se dogodilo, i plačući počne ga moliti za
Matavulj, Simo - BAKONJA FRA BRNE
lipo. Pa onda i druge stvari da se što prije svrše. Narediše đacima da smjesta zvone. Mlađi fratri otidoše da urede seljake za sprovod. Bakonja vidje oca na trijemu pred mađupnicom i manu mu rukom, te Kušmelj pođe za njim.
Ćosić, Dobrica - KORENI
— Misli: mogao bi za trice da kupi sve te čaršijske sitne dućandžije, bojadžije, opančare i terzije bez posla, seljake koje je poziv sreskog kapetana i suda dovukao u čaršiju, penzionere što počinju dan srčući kod „Orača“ prvu jutarnju
Magla nadolazi da skrije Prerovo. Izgoreće danas. Ako je ono kao nekad, kad je Vasilije pod ovim bagremom skupljao seljake. I mogao da ubije. A ako niko ne dođe pred opštinu, ako sâm sačeka vojsku? Čađević neće, zato što mu se sveti.
Aćim naglo pođe i ubrza korak. Čađeviću magla sakri seljake pred opštinom, i on samo vidi Aćima kako izgubljeno roni po magli.
Stoji, koleba se, pa, psujući život, brzo stiže Aćima i nastavi ukorak s njim. Stadoše pred seljake. Svi se splastiše pod brestom sa stablom šupljim i širokim kao kada, s granama u neredu zabodenim u nisko nebo, granama
u očima, Aćim siđe niz opštinske stepenice, umeša se u gomilu i poče da pije; mora da proguta žalost i da ne ostavi seljake da sami razmišljaju.
— Aćimu drhti glas. — Vi, iz mesta, kas kući! Otvaram paljbu! — oficir zamahnu sabljom na seljake. Crna go mila s e zanjiha, ali se niko ne otkide.
Puške na gotovs! — Vojnici, sinovi naši, na koga puške nišanite? Zar na seljake, Srbe, poštene građane što brane svoja prava, zar na svoju braću i očeve? Čuješ li me, vojsko?
Da hoće bar deca da zapamte vašu pouku. Ni ona neće umeti da idu na dve noge... Vojnici jure, hvataju seljake, psuju ih i mlate kundacima i pucaju u one koje ne mogu da stignu. ...Janičari! Panduri, balego srpska!
Nekoliko vojnika naleće na puščane cevi svojih drugova, pucaju uvis, brane seljake i rvu se s onim najljućima u surim šinjelima. ...I vi ste se odelili na stranke, gde su vam red vojnički i disciplina?
Toli je žao vojnika, pusti ga da udahne, čuje pucanj, opet ga stegne. Pusti ga, okrene se, vidi: vojnici jure seljake, opet ga steže i gura mu glavu u sneg. Onda ga opet pusti: — Je l’ nećeš da pucaš u mene? — Neću... — krklja vojnik.
Tola ga steže svom snagom. Vojnik se grči, pucnjava prestaje. Tola olabavi ruke. Vidi: vojnici hvataju i vezuju seljake. — Hajde da me odvedeš i da me vežeš — muca. — Nemoj da si nečovek. Ja četiri sina imam. Siromah sam čovek, nadničar..
je novine i knjige da čita, drži govore seljacima, grdi činovnike, psuje ministre, viče i traži pravdu i slobodu za seljake. Prerovci su ga birali za kmeta, pa posle i za poslanika. Grmeo je u Skupštini i cela ga selačka Srbija čula.
Vasić, Dragiša - SABRANE PRIPOVETKE
preneo imanja u varoši, a to naravno i jeste najvažnije od svega, i kako su poznavali svakoga iz varoši, pa i viđene seljake iz okoline, to su i nju ovakvi prenosi zanimali.
Desnica, Vladan - Proljeća Ivana Galeba
Ali misao smrti nije dana svima. Ona pripada izabranima. Gledao sam stare seljake na samrtnom odru. S njima je umirala njihova njiva, njihov vinograd, njihova krava Bijelka.
Ranković, Svetolik P. - GORSKI CAR
— Kaži mi, bolan, pravo, koja ti se više dopada: ona ili ja? — Što pitaš kad znaš: ona je varoška, nije za nas, seljake ljude. Ona hoće samo da izvuče novaca... a ti si drugo... Mi, onako seljački...
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH PRIPOVEDAKA
Ništa drugo no ovo: psi to su hajduci, a svinje seljaci. Hajduke valja zatvoriti u podrum, a seljake dozvati pa ih potući.“ Tako i učini.
Pupin, Mihajlo - Sa pašnjaka do naučenjaka
naučio kao novo od svoga nastavnika Kosa u Pančevu o gromovima, i odmah pokušao da to saznanje prenesem na oca i ostale seljake, koji su me zbog toga nazivali jeretikom. Ispričala mi je kako me je tada uzela u zaštitu.
Ćipiko, Ivo - Pripovetke
A dan ugodio, kao ljeti vedro. Sreta seljake i prolazi mimo njih i mimo neobrađena polja, ne haje ni za što: on zna gdje će tamo gdje nema težaka što se cio dan
Petković, Novica - Dva srpska romana (studije o Seobama i Nečistoj krvi)
Prezriv naziv „kerpič” upotrebljava se za njega koliko i za ostale seljake koji osvajaju varoš, i ne govori tako samo efendi Mita nego čak i služavka Magda.
145 Svadbeni prizori prikazuju Markove seljake, u pojačanoj stilizaciji, kao sirove. No to je u isti mah jedna toliko i tako stilizovana slika „tuđeg” sveta da je
Božović, Grigorije - KOSOVSKE PRIČE
Pa se otpočelo. Čekali su ga po zasedama, gađali. Grabili njegova stada, ubi– jali seljake. Zasukao i on rukave. Čekao i ubijao koliko je mogao.
Todorović, Pera - DNEVNIK JEDNOG DOBROVOLJCA
mislio bi taj će se sutra posvetiti, a kad izađe u selo, on se svađa i grdi s ljudima kao ciganka, kaišari, panjka seljake kod kapetana. E nema nigde našega popa Jove. Taj je ginuo za sirotinju. Sad nema takvih popova...
Ljudi su dosta postradali i od Turaka, pa sad da ih počnu pljačkati još i naši vojnici. Ja znam naše seljake, oni ne mogu gledati mirno da im vojnici na oči ubijaju njinu stoku.
Kočić, Petar - IZABRANA DELA
Svega me upropastio. Skini mi ga s vrata, tako ti carske službe! Nas je, seljake, kažem vam, ovaj slavni sud od mlogo čega oslobodio.
Ćipiko, Ivo - Pauci
— Kod vas snijega? — upita gazda, i goni od sebe seljake što ga dolaze moliti da im blago povrati. — Eno vam Vase, pa što on učini! — veli im i ne osvrćući se na njih. —A da!
—Neće druga pobjeći, — pomisli, — neće, boga mi! Hitar je, pa u putu stiže seljake, dostiže i onoga siromaha u rastrganome gunjcu što ga jutros gospodar izjuri iz dućana.
gdje ulaze kao svjedoci na samrtnome času Krilo i Ždrale. Sigurno pokojni Niko nije oporučio nikome ništa. Poznaje on seljake ušće, a poznaje i Iliju: pohlepan je za zemljom, poturčio bi se za nju.
Ka mislim, neće prvo pitati nego se vino proda. Tuži, vidite, i ove druge, — i pokaza na ostale seljake. Neki odmah kupe se oko njih, hoće da iskažu svoje razloge. Ivo neće da ga vide među njima, pa se malo poizmače.
Ustavio se kod crkvice svetog Nikole, između vinograda, i, podajući se svojim mislima, posmatraše rodno polje i seljake što se iz polja kućama vraćaše.
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH JUNAČKIH PESAMA
Takvo selo činilo je potpunu suprotnost gradu i naročito posle čitlučenja koje je obuhvatilo sve seljake hrišćane bilo je jedinstveno u odnosu prema turskim feudalcima.
Ovi hajduci pljačkali su i robili ne samo Turke nego i hrišćanske seljake koji nisu bili raspoloženi za borbu. Surovi, hrabri i vešti ratnici, oni su pripremili narod ovoga kraja za krupne
rekonstrukcije“, i veoma, lako odstranjuje sve dodatke i naslage kasnijih vremena, otkad je epska poezija sišla meću seljake, a utvrđuje prvobitne, čisto feudalne njene oznake, tipične za ono vreme kad je ona pripadala isključivo vojnoj
Dolaze Turci, vojna aristokratija je razbijena, pridvorni pevači silaze među seljake, seljaci primaju feudalnu poeziju, pokazuju sposobnost da je preudese i suviše — pevaju zatim potpuno nove pesme, o
Ćopić, Branko - Orlovi rano lete
XXVI Sutradan zora je zatekla kneza na putu za žandarmerijsku kasarnu, a seljake na drumu za varoš. Knez je žurio da tuži Nikoletinu i poljara, a seljaci su išli da traže Lanin povratak u selo.