Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
Gotovo potpuno poslovenjenje jadranskog primorja, ili, tačnije rečeno, poslovenjenje polupotalijanjenih slovenskih slojeva je najznačajniji etnički preobražaj, koji je počevši od sredine XIX veka izvršen kod Južnih Slovena.
Ali, pored slobodnih sela, varošica i varoši, u južnoj Makedoniji ima mnogo slovenskih čiflučkih sela koja pripadaju velikim vlasnicima.
Mada stanovništvo Makedonije uopšte ide u pečalbu, ovo je najpotpuniji tip slovenskih pečalbarskih naselja. Sve muškinje, počevši od desete do dvanaeste godine, idu u pečalbu.
Ali što je još znatnije od toga: nema čistih duhovnih tipova, naročito ne slovenskih. Svaki je čovek ohridske čaršije po duhovnom i moralnom tipu mešavina od osobina Slovenina, Cincarina, Grka, Turčina i
U ovome varijetetu prevlađuje staro stanovništvo, ono koje je ostalo iza starih slovenskih najezda. Istočno od Zagreba, naprotiv, većinu čine balkanski doseljenici, naročito dinarski.
Crnjanski, Miloš - Seobe 1
To lice se nije nikada smešilo, na njemu je bio ostao trag svega što je svojim očima video, idući ne iza tih slovenskih vojnika, već sa njima u prvom redu, sa mačem u ruci.
Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
). Isti drevni običaj bacanja oraha, žita, badema, maka i drugih plodova javlja se u mnogim svadbenim ritualima svih slovenskih naroda. Da bi se osigurala plodnost u braku, kod Rusa se prilikom svadbe mladenci posipaju hmeljom i pšenicom.
plodnost lingvističko-semiotičkog metoda u rekonstrukciji drevnih mitskih predstava i celokupnog mitološkog sistema slovenskih naroda.² Slika deteta i predstava njegovog razvoja ovde će biti analizirana na dva nivoa.
, isto, s. 74. ⁹¹ Vukanović, T., isto, s. 89, 94—97. ⁹² Radenković, Lj., Simbolika boja u narodnim bajanjima slovenskih naroda, Beograd 1988, (poseban otisak iz Književne istorije, 73—74, 1986); Grković, Milica, isto, s. 141.
14. ¹⁶⁸ Milićević, M. Đ., isto, s. 294. ¹⁶⁹ Radenković, Lj., „Predstave o uroku i uricanju kod slovenskih naroda“, pogovor knjizi Tihomira Đorđevića Zle oči u verovanju Južnih Slovena, s. 373— 374. ¹⁷⁰ Glik, L.
M., isto, s. 93. ¹⁹⁵ Đorđević, D. M., isto, s. 422. ¹ Radenković, Lj., „Predstave o uroku i uricanju kod slovenskih naroda“, u: T. R. Đorđević, Zle oči u verovanju Južnih Slovena, Prosveta, Beograd 1985, s. 369—370. ² Milićević, M. Đ.
Radenković, Lj., Basme i bajanja, Gradina, Niš 1982. Radenković, Lj., Simbolika boja u narodnim bajanjima slovenskih naroda, Beograd 1988, (poseban otisak iz Književne istorije, 73—74, 1986) Radenković, Lj.
Radenković, Lj., „Predstave o uroku i uricanju kod slovenskih naroda“, u: Đorđević, T. R., Zle oči u verovanju Južnih Slovena, Prosveta, Beograd 1985. Radenković, Lj.
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
rezana u bakru, i u njoj su slike Metodija, srpskih i bugarskih vladalaca i arhiepiskopa, a naročito grbovi ilirskih i slovenskih zemalja. Ispod samih grbova Žefarović je u stihovima objasnio njihov smisao.
prvo organizovano književno i naučno društvo bilo je Matica srpska, prema kojoj su docnije osnovane matice gotovo sviju slovenskih naroda (Matica češka 1831, Ilirsko-hrvatska 1842, Lužičkosrpska 1847, Galicijsko-ruska 1848, Moravska 1859,
U svoje vreme Ban je, sasvim ozbiljno, bio poređen sa Šekspirom i njegove drame prevođene na nekoliko slovenskih jezika. Romantična drama, življa i većma pesnička, potisla je njegovu suvu kabinetsku dramu, i on se od sedamdesetih
»patrijarh i otac slavistike«, počeo je naučno izučavati slovensku prošlost, hvatati veze koje postoje između raznih slovenskih jezika.
u srpskoj književnosti u početku XIX veka, Srbi su se upoznali sa slovenskom prošlošću i odnosima između raznih slovenskih jezika, sticali osećanje slovenske zajednice i solidarnosti.
Kao cenzor slovenskih knjiga u Beču i kao saradnik bečkih romantičarskih listova za slovenske književnosti, on se još pre 1810.
U Srbima je gledao jedan od etnički najčistijih i najsvesnijih slovenskih naroda, kod kojega su najbolje sačuvane stare slovenske osobine.
Pod svim tim uticajem tih slovenskih buditelja razvilo se u mlađem srpskom naraštaju, naročito četrdesetih godina, vrlo živo slovensko osećanje i jak
1852. godine Danilo Medaković je u Novom Sadu krenuo Srbski dnevnikъ, jedan od retkih slovenskih političkih listova u Austriji, koji će za nekih dvanaestak godina, do 1864, ostati glavni organ srpskoga naroda.
Od 1811. on je u prepisci sa Lukijanom Mušickim i sa mitropolitom Stratimirovićem. 1810, postavši cenzor slovenskih knjiga u Beču, on među Srbima traži čoveka koji će ga obavestiti o pravoj prirodi srpskoga jezika, o tome: da li je taj
U uskom krugu ondašnjih slovenskih filologa još nije bilo rešeno pitanje šta je upravo srpski jezik, dijalekat ruskog ili zaseban slovenski jezik.
I Kopitar ideje koje je propovedao i sprovodio kod Slovenaca, preko svoga učenika prenosi i kod Srba. U to vreme kod slovenskih naroda vodile su se borbe za narodni jezik u književnosti i za prilagođivanje pravopisa prirodi pojedinih jezika, — to
Petković, Novica - SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI
dolazi i od gotovo sinkretičke po tipu veze umetnosti i opšteg kulturnog modela koji je položen u osnovicu pomenutih slovenskih književnosti.
je i Rastko Petrović, prvi na srpskom jeziku, u književnoj rekonstrukciji i deformaciji dao gotovo ceo panteon starih slovenskih božanstava u romanu Burleska gospodina Peruna boga groma. U grupi staroslovenskih priča i u poeziji.
U grupi staroslovenskih priča i u poeziji. Vremenski početkom XX veka stilski paralelna pojava postoji u više slovenskih književnosti.
Nastasijevićeve pesme – spajanje Majke Zemlje i Bogorodice – mislim da neće biti teško za književne znalce iz srodnih slovenskih kultura.
A kad od toga polazimo, najmanje što možemo reći jeste da ona ne pripada camo grupi južnoslovenskih, nego svih slovenskih književnosti koje su u svoju osnovicu položile vizantijski model kulture.
objavljene pesme (1920), gde se gaženjem žitnih polja stiže do božanskih dedova („Bozi su moji dedovi“), to jest do slovenskih bogova: I ko tur mrki, preko plandišta, Kroz žitna polja evo dolazim, I gazim klasje i zrna gazim.
Leskovac, Mladen - STARIJA SRPSKA POEZIJA
Neposredno pred Brankovu pojavu, usred krupnih slovenskih maštanja, jasno je bilo da takvi pesnici, u procepu između svoga austrijskoga dinastijaštva i u njih doduše duboko
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
Taj alfabet, poznat danas pod imenom glagoljice, sadržao je blizu četrdeset slova. Tadašnji glasovni inventar slovenskih jezika bio je daleko bogatiji od onoga u grčkom, a glagoljica je za sve te glasove imala različita slova.
S grčkog se prevodilo mnogo, a jednom nastali prevodi, isto kao i originalna dela slovenskih autora, cirkulisali su po celom pravoslavnom slovenskom svetu.
Leksika se bogati tvorbom novih reči, mahom od domaćih, slovenskih korena, razvijanjem novih nijansi značenja postojećih leksema, ali i širokim prihvatanjem pozajmljenica.
književnog jezika pretežno je kosmopolitska, kao na primer ruskog i poljskog ili engleskog, a za razliku od nekih drugih slovenskih i neslovenskih jezika, u kojima preovlađuju puristička nastojanja.
Grimovom zaslugom, ali i inicijativom obrazovanog i mudrog Slovenca Jerneja Kopitara, cenzora slovenskih knjiga, Vukovog savetodavca i zaštitnika, srpskoj narodnoj književnosti omogućen je ulazak u veliki svet.
Među Rajićevim delima izdvaja se monumentalna Istorija raznih slovenskih narodov, naipače Bolgar, Horvatov i Serbov (I-IV, 1794/5), sinteza čitave naše dotadašnje istoriografske literature,
U Otkrovenju (1922) napušta sva obeležja starog stiha, a u romanu sa temom o životu starih slovenskih božanstava Burleska gospodina Peruna boga groma (1921) razbija jedinstvo radnje, vremena i prostora.
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH JUNAČKIH PESAMA
(Bog nikom dužan ne ostaje) Svaka od ovih slovenskih antiteza u punoj je harmoniji sa sadržinom pesme koju otvara: prva i treća nagoveštavaju junačku borbu, druga — tako