Jakšić, Đura - PROZA
Šteta što u njegovo vreme nije bilo „Srpskog naroda“, „Vidovdana“ i njihovih drugara, a uvodni članci bili bi puni Neronovih vrlina...
Nenadović, Mateja Prota - MEMOARI
iz Srebrnice, zakupio muselimluk, a brat mu kadiluk u Valjevu (to su bili obadva stričevi onog dobrog Hadži-bega, našeg srpskog prijatelja u poslednje Karađorđevo vreme).
Ja — kao što me društvo odredilo, s ono malo bradice, a zar i stoga što sam se baš u Srbiji rodio i ponajbolje početak srpskog vostanija a i sadašnja opstojateljstva znam — ustanem i ona na cara naša prošenija izručim i sednem.
Od naši̓ pogine iz Kotešice hrabri Marko Kara i više od srpskog frajkora. Rečeni Marko ubije Zeina, pak baci šocu a uzme Zeinovu šešanu, no od šešane ne imajući fišeka da napuni no
i pečate vojvodske, da možemo po sovetu nji̓ovom pisma praviti i pečate gde potrebito bude udariti u ime celog naroda srpskog ob ono pol Savi. Taj čas odem s Nedobom grafu [Jovanu] Kapodistriji u kancelariju.
” — Na to ja kažem: „Samo onu milost koju ste imali srpskom narodu od leta 1804. do padenija srpskog 1813. god.” — Imperator rekne: „Šta sam ja i pre činio, samo jedared i to malo, dao vam baruta i olova.
” 1. junija. S g. Davidovićem odemo g. Preneru, pitamo ga: je li došlo jedno prošenije na imperatora od srpskog naroda poslato preko zemunskog generala Červenke i General—komande, pod datumom 16., i ima li kakav odgovor na sve?
Na to on odgovori: „Mi smo pisali, i odozdo odgovorili su, da srpskog oružja više i nema kod nas. A što se tiče od nas pomoći, sad u ovom magnoveniju ništa vam pomoći ne možemo, jerbo i
Sremac, Stevan - POP ĆIRA I POP SPIRA
Na nogama im čizmice, na plećima preko košulje od tankog srpskog platna prslučići svileni sa srebrnom pucadi, a na glavi novi čisti šeširići (u dece većih gazda svileni i čupavi), iz
komadići hekleraja, a na njima sve neki goli Amorčići sa tulcima strela (a kod pop-Spirinih su bili tanki peškirići od srpskog platna i veza).
ali je već iz četvrte »latinske« bio isteran zbog ateizma u nekom vidu, i onda šta će s njim nego ga, kao Srbina i srpskog gazdačkog sina, dadu u berbere.
Ispod do pola otkopčanog prsluka vidi se tanka bela košulja od srpskog platna, zlatom izvezena spreda, a to mu je izvezla i poslala njegova sestra Jána iz dištrikta.
Ignjatović, Jakov - PRIPOVETKE
— Srpske? Ah, nisam još nijednu pročitala! — Kako to? — Znate, ja sam bila tri godine u leru, pa sam mnogo od srpskog zaboravila, jer smo sve nemecki govorili, a razumem nešto i francuski. — Šta, i francuski? — Nešto malo.
Crnjanski, Miloš - Seobe 2
I mada je beda u Mahali morala biti velika, noću se iz tog srpskog sela stalno čula pesma. Cvet bagremov bio je te godine došao tako naglo da je te bedne kuće od blata pokrio kao neka
Teodosije - ŽITIJA
Ovaj beše sin velikog župana Nemanje, vladara srpskog, koji samodržavno vladaše svim srpskim zemljama što se zovu: Dioklitija, Dalmatija, Travunija, na istoku se Iliriji
I prođe glas po celoj pustinji, manastirima i pustinjacima i svima samotnicima, da je sin onog samodršca, vladara srpskog, ostavio oca vladajuća. I govorahu: — Zavolevši da živi s nama, došao je! I svi su želeli da ga vide.
govoraše: — Ovaj je mladić, deco, Božji učenik, a obrazom monaštva je jedan naš brat, a sin je blagočastivoga cara srpskog.
Jer ovaj beše unapred izvešten od ljudi koji su došli da je arhiepiskop koji dolazi brat krala srpskog. Kada je ugarski kralj veliko mnoštvo Ugra i Kumana sabrao u nameri da pođe na srpsku zemlju, pomišljajući da ovu sebi
Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
Ali su u toku turske vladavine ove borbe zaboravili i Srbi i Bugari. Mase srpskog i bugarskog stanovništva, koje su radile zemlju, koje su trpele iste patnje i imale iste neprijatelje, počele su se
Engleski putnik Travelijan nedavno je pominjao ovu solidarnost srpskog seljaka*. Osećajnost i simpatije — Izgleda da se duh koji živi u zadruzi i uopšte dinarska međusobna pomoć mogu
To je dijalekat većine narodnih pesama i srpskog folklora uopšte. Izgleda da se on slaže sa jednom od erskih psihičkih crta.
Čak i nepismeni često citiraju stihove o ljudskom životu i sudbini najvećeg srpskog pesnika, Njegoša, koji je bio crnogorski vladika i knez i koji je bez sumnje mnoge svoje misli pocrpeo iz iskustva i
Ali veštačkim ugovorima zaključenim na Berlinskom kongresu odlučeno je da ovo stanovništvo, srž srpskog naroda, pripadne AustroUgarskoj.
Hercegovački dijalekat je kod Srba usvojen kao književni jezik. Mnogi među najistaknutijim predstavnicima srpskog naroda su rodom iz Bosne i Hercegovine.
Preimućstva geografskog položaja su, toliko isto koliko i ovaj srećni spoj latinskog i srpskog duha, doprinela procvatu dinarskih osobina.
melodijama pokazuju zamaha i siline približujući se poznatim Mokranjčevim rukovetima (iste pesme, umetnički podešene od srpskog kompozitora Mokranjca). Ali i najbolje od ovih pesama često su nerazvijene i izgledaju kao prigušene.
Pošto većina ljudi centralnog tipa govori dijalekte koji čine prelaz od srpskog ka bugarskom jeziku, oni vrlo brzo nauče srpski ili bugarski književni jezik.
Bogišić). Najpotpuniji i najoriginalniji je „zakonik“ Stefana Dušana, cara srpskog, donesen najpre na velikom saboru srpske vlastele i sveštenstva u Skoplju 1349.
širili prilepski pevci, koji su uz gusle opevali glavne istorijske događaje srpske: Zidanje dečana, Kosovski boj, dela srpskog junaka Kraljevića Marka. Južno od Prilepa su srpske istorijske uspomene sve bleđe.
Folklor, slava, zadruga kod tih Slovena neosporno su srpskog porekla. Sve više se pristaje uz mišljenje V. Jagića, po kome su dijalekti južno od Prilepa prelaz između
Olujić, Grozdana - GLASAM ZA LJUBAV
Nećete daleko dogurati, ako počnete da obraćate pažnju na ocene. Ja nisam talenat da dobijam tapije na pamet. I iz srpskog koji u razredu znam najbolje, jedva da imam trojku, ali to je, naravno, zbog onoga što sam odbio da napišem pismeni na
Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
Ovaj tabu je rasprostranjen u svim delovima srpskog naroda i zahteva strogo poštovanje. Najčešće se smatra, ako trudnica vidi mrtvaca, da će roditi mrtvo dete ili će joj
³¹ (Ovom objašnjenju ide u prilog i jedno predanje srpskog naroda u đevđelijskoj kazi prema kojem je sreda nekada bila srećan dan, ali otkako je na taj dan uhvaćen Isus Hristos,
PRVE GODINE: VEROVANjA, OBIČAJI I OBREDI DOJENjE Mleko kao posrednik između nesocijalnog deteta i majke u verovanju srpskog naroda ima sakralnu snagu, a o njegovom kultnom značenju svedoče mnogi običaji, magijski postupci, varovanja i predanja.
⁴ U srednjovekovnoj Srbiji, zadruga je bila potisnuta prodorom vizantijske civilizacije. Sa propašću Srpskog carstva, kada je narod bio ostavljen samome sebi, došlo je do svojevrsnog „etničkog obnavljanja“, tako da je vaskrsla
poučne priče, junačke pesme i poslovice koje deca slušaju u kući, na saborima, prelima i selima (to je jedina „škola srpskog sokola!“, kaže Begović).
M., Običaji srpskog naroda iz Levča i Temnića, SEZ, 7, SKA, Beograd 1907). Problem Koji su magijski obredi, običaji i verovanja vezani za
190. ³⁹ Grđić Bjelokosić, L., Iz naroda i o narodu, Prosveta, Beograd 1985, s. 210. ⁴⁰ Mijatović, S. M., Običaji Srpskog naroda iz Levča i Temnića, SEZ, VII, Beograd 1907, s. 16. ⁴¹ Milićević M. Đ., isto, s. 190.
3. ¹⁶ Milićević, M. Đ., isto, s. 195; Debeljković, D., Običaji Srpskog naroda na Kosovu Polju, SEZ, knj. VII, SKA, Beograd 1907, s. 175. ¹⁷ Trifković, S., isto, s.
330; takođe i Miodragović, J., isto, s. 59. ¹⁸ Milićević, M. Đ., isto, s. 195. ¹⁹ Mijatović, S. M., Običaji Srpskog naroda iz Levča i Temnića, SEZ, knj. VII, SKA, 1907, s. 38. ²⁰ Grbić, S. M., isto, s. 106. ²¹ Begović, N.
M., Srpski narodni običaji iz sreza Boljevačkog, SEZ, XIV, Beograd 1909, s. 108. ⁹ Debeljković, D., Običaji srpskog naroda na Kosovu Polju, SEZ, VII, Beograd 1907, s. 176; Grbić, S. M., isto, s. 109. ¹⁰ Grđić Bjelokosić, L.
, „Crnogorski prilozi iz Gluhog Dola u Crmničkoj nahiji“, ZNŽOJS, 1, Zagreb 1896, s. 63. ⁴⁰ Mijatović, S. M., Običaji Srpskog naroda iz Levča i Temnića, SEZ, VII, Beograd 1907, s. 3. ⁴¹ Mijatović, S. M., isto, s. 3. ⁴² Grbić, S. M.
, „Simbolika i kult vatre u mitologiji i religiji Srba“, u: Trojanović, S., Vatra u običajima i životu srpskog naroda, Prosveta, Beograd 1990. ¹⁰⁸ Begović, N., isto, s. 264—265; Miodragović, J., isto, s. 29; Grđić Bjelokosić, L.
Danojlić, Milovan - NAIVNA PESMA
Na događaje pesnik se odaziva skoro automatski: Zmaj je najveći pesnik srpskog novinarstva, ili najveći novinar srpske poezije.
i stoji kao vrelo čudesnih ritmova, kao zavičaj nevinih slika i metafora, kao jedno od plodnijih iskustava posleratnog srpskog pesništva.
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
kulturni život srpskoga naroda i po stvaranje nove srpske književnosti bila je od presudnog značaja seoba jednog dela srpskog naroda sa Balkana u Austriju.
obeležje životu pravoslavnih Srba u Ugarskoj, i ništa nije toliko uticalo na stanje duhova i stvaranje ideja u tom delu srpskog naroda koliko ta neprekidna verska gonjenja kojima su bili izloženi od prvoga dana svoga dolaska pa, uglavnome, sve do
« Stari patrijarh Arsenije III, 1705, u pismu jednom ruskom boljaru, piše o stanju preseljenog srpskog naroda u Ugarskoj: »Bežeći dan i noć sa svojim osirotelim narodom od mesta do mesta, bacan tamo-amo kao lađa na pučini
«2 Ta vremena »teška i usilna« nisu prestajala. Stanje srpskog naroda bilo je relativno snošljivo pred ratove i za vreme ratova.
godine. Iako je Kiprijan Račanin čitao i podražavao ruske knjige, ipak se držao starog srpskog crkvenog jezika, u kojem se jasno oseća uticaj narodnog jezika.
u Čtenія pri imperatorsk. obšestvъ istorіi i drevnosteй rossiйskihъ (knj. 4), i najzad Stojan Novaković u Glasniku Srpskog učenog društva, 1871, knj. 31.
srpskoga naroda, kojima pomaže u nacionalnim tražbinama i koji u njemu počinju gledati svetovnog gospodara srpskog naroda, predstavnika ideje o srpskoj autonomiji, Srbi mole za njegovu slobodu i Leopolda I i Petra Velikog, ali on
Za svoje doba Branković je bio učen čovek, i znao je, pored srpskog, latinski, mađarski, rumunski, grčki i turski. u Bukureštu, pored kneževa brata Konstantina Kantakuzina, jednog od
Kada je dopao zatvora u Beču, on je uzeo da piše istoriju srpsku, više da dokaže svoje pravo no da iznese prošlost srpskog naroda. Započeta u Beču a dovršena u Hebu, njegova istorija je veliko delo u pet knjiga i na preko 2000 strana.
Stematografïa, kao spomenik stare i slavne prošlosti, imala je uticaja ne razvijanje nacionalnog i srpskog državnog osećanja kod Srba, i za vreme prvog ustanka, u početku XIX veka, bila je zabranjena u Austriji.
Knjiga je još značajna što se u njoj nalaze prvi štampani obrasci umetničkog srpskog stihotvorstva, iako vrlo slabi i nesavršeni.* VASILIJE PETROVIĆ Rođen 1709.
Ova najstarija štampana istorija srpskog naroda za dugo vreme smatrala se kao jedna od najvažnijih stvari ranije srpske istoriografije, i kao takva često je
Sremac, Stevan - PROZA
Maksime! Pre si se mlatio samo po crkvi, a sad se mlatiš i po školi! BURI I ENGLEZI SLIČICA IZ SRPSKOG ŽIVOTA »Simpatije prema Burima velike su u Germaniji zato što su za Bure oduševljene naše žene i naša deca.
Ćopić, Branko - Bašta sljezove boje
— Može li kod ove da se samelje? — pita pajdaš burazera (bivši Švabin soldat srpskog dobrovoljca, solunca) i pokazuje mu pozadružnu snašu, pravu bikulju, a ovaj mu spremno odgovara: — Može, braco, ali
ostade na nebu, ostadoše posne njive i seljačke brige, samo se stari Švabin seoski knez Gavre preko noći premonduri u „srpskog“ kneza, pa se održa i on.
Kasnije, oko ferija, vraćajući se iz gimnazije u selo, otkrio sam na tavanu pune sanduke „Srpskog književnog glasnika“ i tako se uzbudljivi svijet literature neosjetno spleo s čudnim bogatim svijetom potkrovlja, koji
Kostić, Laza - PESME
Slavan to beše srpski lepirak i srpskog vrta zanošljiv mirak, slava se naša daleko čula, čula je za nju istočnica bula, čula je za nju, pa se dokrade, pod
Panić-Surep, Milorad - SRPSKE NARODNE PRIPOVETKE ANTOLOGIJA
razmišljao i reči nameštao, popravljao im stil i jezik, prerađivao ih, ali opet ne po svome vkusu nego po svojstvu svog srpskog jezika, kako ga je on osećao; a osećao ga je, u to se ne može sumnjati, do najnižeg treperenja.
15. Luka Grđić-Bjelokosić: Stotina šaljivih priča iz srpskog narodnog života u Herceg-Bosni, Mostar 1902. 16. Svetozar Ml.
TAMNI VILAET: Prvi put objavljen pod rečju „tama“ u drugom izdanju Srpskog rječnika Vuka St. Karadžića, 1852. Zatim ga je Vuk uvrstio i u rukopis svoje knjige Život i običaji naroda srpskoga,
46. LISICA I KOKOŠKE: Zabeležio Vuk Vrčević. Objavljena prvi put u izdanju Srpskog učenog društva 1868, a potom u kasnijim izdanjima Vrčevićevih narodnih pripovedaka. 47.
48. ZEC I ŽABA KORNjAČA: Zabeležio Vuk Vrčević. Prvi put objavljena u izdanju Srpskog učenog društva 1868, zatim u posebnom izdanju Vrčevićevih narodnih basana 1888. 49. ČOEK I ZMIJA: Pribeležio je Vuk St.
57. KAKO JE POSTALA KORNjAČA: Zabeležio Vuk St. Karadžić pod rečju „kornjača“ u prvom izdanju svog Srpskog rječnika, 1818. Istu je priču Vuk kasnije uneo u svoju rukopisnu knjigu Život i običaji naroda srpskoga, dodajući pri
140, pod naslovom „Dva kabla soli“. 59. MUDRAC I SELjAK: Zabeležio Vuk Vrčević. Objavljena u izdanju Srpskog učenog drušva, 1868. 60.
62. ZVALI MAGARCA NA SVADBU: Zabeležio Vuk Vrčević. Objavljena u izdanju Srpskog učenog društva, 1868. 63. ŠILjALI VUKA NA ĆABU: Zabeležio Vuk Vrčević i objavio u svojoj zbirci narodnih basana, 1888.
69. AKO PREVALI — NIŠTA: Zabeležio Vuk Vrčević. Objavljena u izdanju Srpskog učenog društva, 1868. 70 PUSTIO BIH JA NjEGA, ALI NEĆE ON MENE: Zabeležio Vuk St.
71. TURČIN, RAJA I CIGANIN: Zabeležio Vuk Vrčević. Objavljena u izdanju Srpskog učenog društva, 1868. 72. POMAŽEM TI SPRDATI: Zabeležio Vuk St.
) 75. ZLOGUK: Zabeležio Vuk St. Karadžić, tumačeći tu reč u prvom izdanju svog Srpskog rječnika, 1818. 76. NEMOJ, HADžIJA, BOGA TI: Zabeležio Vuk St.
84. KLINČORBA: Zabeležio Vuk. St. Karadžić, tumačeći tu reč u svom prvom izdanju Srpskog rječnika, 1818. Ponovio ju je u Poslovicama 1836, 1849 i Rječniku 1852. Početak priče je „Pripovijedaju da je...
Kapor, Momo - BELEŠKE JEDNE ANE
Naredi da se u štalu neobičnog srpskog bika dovede ona krivonoga kravica iz Gacka, a da bik nastavi devizni rad sa strankinjama.
Simović, Ljubomir - PUTUJUĆE POZORIŠTE ŠOPALOVIĆ
VASILIJE: ...putujuće pozorište Šòpalović! JELISAVETA: Nesrećnu i čednu Amaliju igra mlada i lepa glumica, nada srpskog teatra — gospođica Sofija Subotić!
VASILIJE: Poštovani građani! Ne propustite priliku da u jednoj od najvećih predstava vidite cvet srpskog teatra! PRVA GRAĐANKA: Nije cvet, nego poslednji šljam! DRUGA GRAĐANKA: Baš ste mi našli vreme za pozorište!
Crnjanski, Miloš - Lirika Itake
Novi pesnik, međutim, oglašen je odmah za lepru, od strane kritičara Srpskog književnog glasnika. Pesnik je zato prolazio ulicama Beograda omrznut, kao Arnaut koga teraju iz njegovog fisa.
Prekoputa katoličke katedrale, bila je srpska Saborna crkva, sa dvorom vladike, od mramora, i mala škola mog srpskog učitelja Berića, kod koga sam učio četiri osnovna razreda. Naša crkva bila je čuvena po ikonostasu Danila.
On je sa tom knjižicom i poginuo. Iz pomenutog časopisa i Srpskog književnog glasnika, koji je do nas u Temišvaru, i preko granice, redovno stizao, sad se sećam još samo dva pesnika.
pijan kući, ujutru, kad bih ja odlazio na predavanja, pozdravio me učtivo, ali držao čitave tirade protiv Srbije i srpskog kralja. Bio je dobar poznavalac svih jadranskih luka i pričao je osobito lepo o hrvatskim krajevima i familijama.
OBJAŠNjENjE „SUMATRE“ Urednik Srpskog književnog glasnika, Bogdan Popović, pozvao me je, pri štampanju Sumatre, da u obliku nekog dodatka izložim sa njom i
leta godine 1921, dok pokušava da polaže ispite na Sorboni (profesor joj daje prevod jednog opisa, na francuski, sa srpskog, tkačke radionice), ona koja mi je danas žena kaže mi: Ako zbilja mislim da živim pesničkim životom, da odemo iz
Ranković, Svetolik P. - PRIPOVETKE
Žure se pevačice, žure se momci, rade i starci, al' ne drema ni — bardak... To vi je najvredniji i nerazdvojni drug srpskog radnika: on ga sreta još prvog dana, kad svet ugleda, on ga prati kroz ceo život, na svadbi, na slavi, na sastanku, na
Nasmejah se i pođoh za njom u školu. Uđosmo u jedan razred. Jedna lepa dama predavaše Istoriju srpskog preporođaja, — — tako nazivahu vreme od XX do njinog veka. Ne smem vam ni pričati šta sam se tu nagledao i naslušao.
Sveti Sava - SABRANA DELA
SLUŽBA SVETOM SIMEONU MESECA TOGA [FEBRUARA] TRINAESTOG DANA, PREPODOBNOG OCA NAŠEG SIMEONA NOVOGA SRPSKOG Večernja, na „Gospodi vazvah“ iz oktoiha, šest, i pojemo stihire glasa petog, po dvaput, podoban „Raduj se“.
Obradović, Dositej - ŽIVOT I PRIKLJUČENIJA
| Tako mi Hrista spasitelja, sramota celog srpskog roda! Ljudi zdravi, čitavi, ni slepi, ni [h]romi, ni sakati, imajući prekrasne gruntove s kojima bi mnoge familije
Velmar-Janković, Svetlana - DORĆOL
Ubrzo se čulo da je tu, na padini, kod Čukur-česme, turski vojnik ranio, možda i ubio, srpskog dečaka. I Sima terdžuman hita ka česmi.
Živeo je dugo, iz ruke kneza Mihaila je primio, o proslavi šezdesete godišnjice Prvog srpskog ustanka, Takovski orden, ali najteže u njegovom životu nisu bili okršaji sa Turcima, kojih je imao bezbroj, nego
Veliki Miloš, pošto se spustio niz savsku padinu kroz zabezeknutu gomilu koja mu više nije bila privržena, kročio sa srpskog tla u lađu koja je imala da ga preveze na tuđe tle, u izgnanstvo.
Vasić, Dragiša - SABRANE PRIPOVETKE
Tiče se, deco moja, hrabrosti i milosrđa jednog, rastom, vrlo malog srpskog vojnika, koji je potpuno zaslužio da bude slavljen kao veliki čovek.
koji potiče od tako beskrvne i odrođene srpske diplomatije, i što ga, naravno, ljuti najviše od strane jednoga srpskog policajca, koji se tamo o državnom trošku nalazi, a kome toliko nedostaje ljubavi i rasnog šabačkog osećanja prema
Petković, Vladislav Dis - PESME
tu je i Srem ravni, Dalmacija, Bosna — sve to zemlje Srba, Tu je i Hrvatska: svud spomeni slavni Čuvaju se tajno mesto srpskog grba.
Pupin, Mihajlo - Sa pašnjaka do naučenjaka
Od njega je narod Idvora učio istoriju srpskog naroda, od bitke na Kosovu polju 1389. godine do Karađorđa. On je u Idvoru održavao u životu stare srpske običaje.
U istoj dobi, na istaknutom mestu visila je, sama za sebe, slika Karađorđa, vođe srpskog ustanka. Posle 1869. godine nije bilo više slike austrijskog cara!
Ali niko ne radi toliko koliko srpski vo. On je svuda najverniji i najvažniji sluga srpskog seljaka, a naj više u Banatu On poore sve njive u proleće, on preveze sazrelo žito sa dalekih plodnih pola na seoska
“ ”Nema jezika, niti ima govora gde se ne bi čuo glas njihov.” Mislim da nema srpskog dečaka koji nije čuo za onu divnu rusku pesmu koju je napisao veliki ruski pesnik Ljermontov, u kojoj se kaže: ”Izašla
Malo je bilo stvari koje su me više zanimale od sviranja srpskog gajdaša koji je pritiskanjem mehova od ovčije kože nagonio vazduh u cevi i prstima regulisao protok i melodiju koju je
Ali niko ne zna da su i funkcionisanje i njeno ime vukli poreklo od srpskog gajdaša koga sam slušao nekih dvadesetak godina pre nego što sam došao do svog izuma 1892. godine.
Suština ovog otkrića jako me podseća na funkcionisanje gajdi i srpskog gajdaša. Možda je nešto od onog ushićenja koje je srpski gajdaš probudio u meni, u mojoj ranoj mladosti, preneto i na
” Ovo nije bilo u skladu ni sa stihovima Vladike Njegoša, najvećeg srpskog pesnika koji kažu: ”Odvede me u carstvo svjetovah, Kako kaplja rose sa Cvijeta Ili zrnce leda prozračnoga Pri pogledu
” Njegoševe stihove dobio sam od jednog srpskog pesnika koji je bio moj katiheta u Pančevu, prote Vase Živkovića. Njegovo ime nikad neću zaboraviti jer je ono draga
mi je i ponudila pomoć da se na brodu snađem; bili su to đaci slavne Karlovačke bogoslovije, gde je bilo i sedište srpskog patrijarha.
Ono što mi je onemogućilo da ostanem u Pančevu, u Pragu je dobilo još veće razmere. Veran tradicijama srpskog vojnog graničara, ništa nisam više voleo od dobre tuče i nije mi bilo teško, s obzirom na fizičku snagu i dobru praksu
smo i jednog Grka trgovca kojije imao mnogo novaca i nosio skupa varoška odela, ali nije bilo nijednog uglednijeg srpskog seljaka u Idvoru, bez obzira koliko je bio siromašan, koji sebe nije smatrao važnijim od ovih ljudi čija je uloga
Petković, Novica - SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI
kad nađe da se o toj istoj drevnoj slovenskoj pčeli, koja je po pravilu božji vesnik, peva na padinama Šare, ponad srpskog starog prestonog grada Prizrena, na drugu nedelju uskršnjih ili veligdanskih praznika.
Ne treba tražiti bolji primer od srpskog jezika. On se dosad različito zvao: odvojeno srpski i hrvatski, pa srpski ili hrvatski, najzad zajedno srpskohrvatski.
5 Aleksandar Belić je, međutim, tačno obrazložio da to uopšte nije stil u uobičajenom značenju, nego jedan noviji oblik srpskog književnog jezika koji se formirao u beogradskoj sredini.
književnih i jezičkih ogleda Ljubomira Nedića, pa tokom celog trajanja moderne i paralelnog izlaženja ključnog časopisa – Srpskog književnog glasnika.
Srazmerno često se pisalo o kašnjenju srpskog romana, i do Prvog svetskog rata i u međuratno vreme i ubrzo posle Drugog svetskog rata.
Ali čim je uključimo u mrežu književnih promena, čim je počnemo pažljivije posmatrati u razvoju modernog srpskog pesništva, odmah počinjemo nazirati polaznu tačku ili bar krajičak konca koji će nas povesti u jedno moguće i, možda,
kanda pomoću njega, kanda u njegovom prostoru, kanda zajedno s njim, dakle s latentnim saznačenjima koja su pri upotrebi srpskog instrumentala verovatna/očekivana.
Uprostorena je. Izrazitije no kod ijednoga drugog srpskog pesnika. Poznat je, a moglo bi se sada reći i glasovit je primer pesme „Najsentimentalniju o sitosti legendu“ (1921).
nude svima nama da na njih bacamo nov analitički pogled, određujući im u isti mah vrednost i mesto u sklopu modernog srpskog pesništva.
Uostalom, prilično je velik njegov udeo u negovanju srpskog književnog jezika na vukovskoj osnovici. Ponekad nam se čini da samo jedan korak deli njegovu strogo i sigurno vođenu
Otuda nam se oko Nastasijevićevih pesama stalno priviđa mistički nimbus. Uspon srpskog pesništva produžen je znatno kasnije: početkom pedesetih godina, kada su prve knjige Miodraga Pavlovića i Vaska Pope
Recimo, Popina poezija je nezamisliva bez srpskog jezika s njegovom bogatom frazeološkom zalihom, bez našeg folklornog nasleđa, usmene a i stare književnosti, pa najzad –
Petković, Novica - Dva srpska romana (studije o Seobama i Nečistoj krvi)
Miloš Crnjanski je imao plan da posle prve napiše još pet knjiga o seobama srpskog naroda. Deo tog plana ostvario je mnogo kasnije: u izdanju Srpske književne zadruge izašle su 1962.
56 I ako postupak Andreja Belog primenjen u prvoj, velikoj verziji Petrograda možemo porediti s postupkom nekog srpskog romanopisca, kada se govorni niz podvrgava dopunskom preuređivanju, naglašeno se ritmički segmentuje i, kao rezultat,
Drugačije je, međutim, kad se iznutra osmotri tekst: u njemu se kao u tekstu retko kog srpskog romana glas autorov - kako bi rekao Mihail Bahtin - gotovo neprestano smenjuje s glasovima likova.
činioci u Stankovićevoj rečenici izuzetno mobilni, a čini se i da su od presudnijeg značaja nego kod bilo kog drugog srpskog romanopisca pre Miloša Crnjanskog.
toliko je veliki da bi se smelo kazati kako su možda, posle stare, srednjovekovne književnosti, prvi put kod jednog srpskog pisca stih i proza došli na sasvim maleno rastojanje.
Zapravo je Miloš Crnjanski sudbinu srpskog naroda, koji je pred nezadrživom najezdom cupovih Osmanlija posle kosovske bitke postepeno a nepovratno ulazio u
393 Još samo dva primera za neobično pamćenje predvoditelja srpskog puka, očajnog i nemoćnog, sa mislima koje mu je osenčila „gorkost smerti”, kao i bratu mu Aranđelu i supruzi, gospoži
Tako, na primer, u najnovijoj, šestoknjižnoj istoriji srpskog naroda čitamo: „O Rusiji kao o obećanoj zemlji govorilo se u poljskoj Ukrajini, u Moldaviji i širom celog Balkana.
Božović, Grigorije - KOSOVSKE PRIČE
Inače, Srbi u Turskoj primali su ovu reč od Turaka kao pogrdu, omalovažavanje srpskog naroda, kao kad bi im i opsovali Srbiju navaka, nafaka — ono što je čoveku od Boga, po islamu, određeno da pojede i
Jovanović, Jovan Zmaj - DRUGA PEVANIJA
Svome smo jadu vični, on je već ispevan, Al’ rane srpskog roda tište nas svaki dan. I kad se anđô sreće nasmeši na naš rod Odmah i demon razdora u cvetu guši plod.
ga ulove ili da ga vežu, Juče bila pretnja, a hajka već danas, A pri ovoj hajci računaju na nas, Na uvrede one, bole srpskog roda — Ali stan’te malo: krv još nije voda.
Ljubni stablo, Dojčine mu, Sisni dojku, sine vrli: Svaka grana srpskog stabla Tesli tepa, Teslu grli. Beograd je danas srećan, Rukujuć’ se srpskom dikom, I otkriva srce svoje Pred
Krakov, Stanislav - KRILA
Neko je pao dole u parter, prevrnuo sto, polupao čaše i ugnječio srpskog tajnog policajca. Na ulazu se pojavila čupava glava. — Good evenіng... — Mu dear!...
Todorović, Pera - DNEVNIK JEDNOG DOBROVOLJCA
Ta mi smo čeda revolucije. Ovo parče države, ovo malo svoje kuće i slobode, ovo malo svijenog srpskog gnezda — sve što imamo, od revolucije imamo; ona je preporodila ovo parče srpske zemlje, ona ga samo može i osnažiti,
Leskovac, Mladen - STARIJA SRPSKA POEZIJA
tako proređeno usamljeni a pustolinski razmaci među njima zjape čamotinjom sirotinjstva, onaj koji je otvorio novu epohu srpskog pesništva i mladićkom čari svoga vedroga genija obasjao njenu turobnu sivinu, rodno se prekasno.
improvizacija i u brzom zamoru od takvih prilika, u razložnom strahu zbog sve izloženijeg, podređenijeg i neizvesnijeg srpskog položaja u moru tuđinstva koje se uveliko ili organizuje ili se već organizovalo.
Valjaće međutim, ipak, jednom već izraditi vrlo preciznu istoriju razvoja srpskog književnog jezika od, recimo, Orfelina do Branka; i rečnik toga jezika.
Kazane su njime drage, potresne, sudbonosne i brižne stvari, ne jednom samo njime, ne jednom u ime čitavog srpskog naroda. Govorili su njime, pisali, kraj svega, pravi, jedini naši tadašnji pesnici.
cvetaju kroz čitav XIX vek; bolje ih je i ne znati, jer često lažu: jedna od njih, sročena u mračnoj redakciji Srpskog naroda, ovako je, godine 1873, kaljala jednoga od pesnika ove Antologije, Jovana Subotića, tada miletićevca: Crn
tuge petoletke, Davno željan vidih Novi Sad, I tvrdosti skoro neobretne, Vragom smrt pretjašči Petrov Grad; Slavno-srpskog episkopa smerni Mimoidoh i bešumni dvor, Blagočest’ja pravoslavnog verni Gdi je često svjaščenikov zbor; Slušah
grom da puče, tako se od čuda Uznemire sva vojnička gospoda Kad smotre da je obličen k’o Juda Ljubimac, cvet i ponos srpskog roda. „O!
bičem varvarstva ne tuži, Pretvorimo u grobnik hulna polja Gdi gordi Osman čovečestvo ruži, Pokažimo: da slava srpskog roda Jest hrabrost, vernost, ljubav i sloboda!
svet već znati Tko milost želi, tko l’ prokletstvo neba, Jer Muratu nogom ću za vrat stati Da ne ždere nasilstvom srpskog hleba, I srce mu rasporit sa handžarom, To zaklinjem se pred svetim oltarom!
Subotić SRPKINjA Ja sam mlada Srpkinja, Milkom me zovu, Imam drugu Srpkinju, Anku kumovu, Imam dragog Vojina, Srpskog sina, Srbina, Lepog, krasnog Srbina, Pravog Srbina, Mati mi je Srpkinja, Srpskog oca kći, Oca si mi dojila, Srpska
kumovu, Imam dragog Vojina, Srpskog sina, Srbina, Lepog, krasnog Srbina, Pravog Srbina, Mati mi je Srpkinja, Srpskog oca kći, Oca si mi dojila, Srpska majko, ti: Srb Srbina roditi, Srpska sisa dojiti Mora novog Srbina, Pravog Srbina.
“ I tog’ ću se držati Dok god budem disati, Srpskog oca pravi sin, Pravi srpski sin. Ot oca mi ostala Lepa dara tri: Ime Srba, mač i krv Što m’ u srcu vri; Ot matere
Jakšić, Đura - JELISAVETA
— Mi smo, Đuraško, bogom izbrani Za spasitelje srpskog naroda, Mi da služimo slobodu svetu, Mi da budemo njeni robovi — Ne orudije sramnih namera.
Al’ slušaj pamet što ti govori: Smišljajuć davno nevernik sed S prestola kako da te obori, Znao je glupost srpskog naroda Svojoj koristi vešto podvrći...
Da pišu: „Za pet hiljada“ — reci, Da je: „Za deset tisuć’ cekina, Tu i tu, na tom i tome mestu, Naroda srpskog izbor sinova Hiljadu palo — dana tog i tog!...“ I to za kog? VUKSAN: I zašto? KATUNOVIĆ: Za sebe.
se gneva božijeg, Kâ onaj iver ljudske ništine Što se na burnoj sili premeće Krijući svoje nade jedrila, — Naroda srpskog znajuć sudbinu Zadrktao sam često za tobom... RADOŠ: A ja ti sumnjah i o tazbini — Oprosti, kneže! Ma Latini su!...
I obećô sam duždu, tastu mom, Hiljadu dece gorske poslati, Da mu u veljoj bedi pomognu Ugnjetatelja srpskog pobiti. — Pa pristajete l’ na to vi!... SVI: Svi! VL. VAVILA: Hoćemo, kneže, svi! VUKSAN:: On sve: „Hoćemo!...
taj Đurđe?... Je li to ona krv, ona kosovska, Što je još i za Lazara kneza, Najmanju korist srpskog naroda Svojima grud’ma verno hranila? VL. VAVILA: Oprosti, Radošu!
KAP. ĐURAŠKO: Sve bliže deru — Samo viteški! Kao što vitezima srpskog imena U ovo kobno doba priliči — Gađaj, Vuče! Miloje! Radenko! Katunoviću!
Kočić, Petar - IZABRANA DELA
lepešine, kako li se kaže. Te su im lepešine dolazile iz Crne Gore i od srpskog knjaza iz Biograda. Uvijek su im stizale oko ponoći u gluvo doba. Tako su barem oni govorili i narodu kazivali.
glas po Krajini da ste vas dvojica krijući oko ponoći svake noći dobivali nekakve nesretne depešine iz Crne Gore, i od srpskog knjaza iz Biograda.
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
Pobliži uvid u prošlost srpskog književnog jezika pokazuje da se ne samo u rečničkom fondu jezika i njegovoj sintaksi nego i u njegovoj morfologiji i
Odstupanja srpskog, ruskog i bugarskog narodnog jezika od crkvenoslovenskog rasla su tokom vremena ali su u srednjem veku samo u ograničeno
Pošto je uništeno političko vođstvo srpskog naroda, crkveni poglavari ostali su jedini njegovi vođi. Promena je nastala u drugoj četvrtini 18.
bila otvorena prema zapadnoevropskoj kulturi, postala je posrednik preko kojega je ta kultura prodirala u sredinu srpskog građanskog društva, nastalog tokom 18. veka u habsburškim zemljama.
I crkvenoslovenski i ruski jezik bili su suviše udaljeni od živog srpskog govora; širi slojevi publike slabo su razumevali tekstove napisane tim jezicima.
smeli i borbeni samouk, seljački sin Vuk Karadžić, koji je prešao u Austriju kao izbeglica iz Srbije posle sloma Prvog srpskog ustanka. On je u sebi nosio neugasli duh tog ustanka zajedno s bogatom folklornom tradicijom srpskog seljaštva.
On je u sebi nosio neugasli duh tog ustanka zajedno s bogatom folklornom tradicijom srpskog seljaštva. Za Karadžićev dalji životni put odlučan je bio susret s velikim bečkim slavistom, Slovencem Jernejem
Ono se smelo zadržati samo u najnužnijoj meri, i to striktno prilagođeno glasovnoj i obličkoj strukturi srpskog jezika.
Orijentacija srpskog književnog jezika pretežno je kosmopolitska, kao na primer ruskog i poljskog ili engleskog, a za razliku od nekih drugih
Strukturalna sličnost srpskog jezika sa dva velika klasična jezika omogućava da se takve reči srazmerno lako uklope u jezik.
Masovno su kovane nove reči kako bi se hrvatski književni jezik što više razlikovao od srpskog. Na srpskoj strani takvog ponašanja nije bilo.
verno, a ličnošću pisca obojeno, Savino delo je neposredno i neponovljivo autobiografsko kazivanje najuglednijeg srpskog intelektualca srednjeg veka i osnivača samostalne srpske crkve.
Jakšić, Đura - PESME
u grudima Jedan život neka ima, I taj jedan neka pada, Na bajonet nek’ se meće; Al’ pred četom nasilnika Srce srpskog Krajišnika Zadrhtati nikad neće!...“ Pet drugara, pet stražara, Takim glasom odgovara.
Dvesta ih je!... Dvesta druga, Što se svakom pravu ruga, Što s planina jadne raje Preko praga srpskog gazi, Da nam žene, da nam decu, Obeščasti i porazi... Na petoro... dvesta nji’ je, Sve nizama pomamnije’!
Čajkanović, Veselin - REČNIK SRPSKIH NARODNIH VEROVANJA O BILJKAMA
B. igra izvanredno važnu ulogu u magiji, religiji i kultu, u medicini, u poeziji srpskog naroda. »Ova je biljka našem narodu osim mnogih drugih, koje su rasta viđenijeg, cveta i mirisa lepšeg, najmilija, čemu
U registru uz jedan od najboljih zbornika naših običaja (Običaji srpskog naroda iz sreza homoljskog, 19. knj. SEZ) najčešće puta od svih stvari uopšte (55 puta) spominje se b. B.
Murko tvrdi da je ovakav Krausov prevod srpskog izraza na nemački dobar: Fr. S. Krauѕѕ hat dіeѕen »pobusani (auch pobušeni) ponedeljnik« gut mіt »Montag deѕ
Glogu se i inače prinose žrtve, i kao takvu treba (u svakom slučaju bar po formi) smatrati jedan postupak poznatog srpskog junaka iz prvog ustanka, Vase Čarapića: kad je on, hajdukujući, video u proleće na Avali prvi g.
Milanković, Milutin - KROZ VASIONU I VEKOVE
Zato postoje znatne razlike između ovog i prvog srpskog izdanja; one su ove. Pisma označena u ovom izdanju sa V, XV, HVIII, XX, XXІІ, XXV sasvim su nova, dok su pisma označena
rasprostrla je ta horda i među hrabrijim prirodama i ja upirući moj dogled na Savu i Dunav, vidim kako se veliki deo srpskog naroda, vođen svojim patrijarhom Čarnojevićem, seli u novu otadžbinu.
Opačić, Zorana - ANTOLOGIJA SRPSKE POEZIJE ZA DECU PREDZMAJEVSKOG PERIODA
U same početke srpskog pesništva za decu ubrajamo pesme Luke Milovanova (1789–1828), pisara, učitelja i pobratima Vuka Karadžića, nastale 1810.
Đačkim sanjarijama bavi se i socijalna pesma „Đački jadi“ Milana Kujundžića Aberdara (1842–1893), još jednog srpskog ministra prosvete (1886–87).
Milorad Popović Šapčanin (1842–1895), rođen je u Šapcu, umro je u Beogradu. Bio je profesor šabačke gimnazije, član Srpskog učenog društva, počasni član Srpske kraljevske akademije, upravnik Narodnog pozorišta (u dva navrata), sekretar
Sekulić, Isidora - Kronika palanačkog groblja
— Dobro, za matematiku. Ali ima drugo. Trkunić me jednako proganja: „Vaš je zadatak iz srpskog jezika opet bio o b r a z a c Milanu Mariću. Milan prosto piše kao vi.
— Kako govoriš, Pavle! Govoriš, što rekao Zmaj, „reči bez pameti”. Milan ima najbolju ocenu iz srpskog kao i ti, a ti kao i ja ... More, kad strogo uzmeš, dobro njuši taj naš Trkunić.
Nušić, Branislav - AUTOBIOGRAFIJA
to nije pravilno, moralo bi bi ti: matematici i svastici, jer slovo k pred i pretvara se u c, — objašnjava profesor srpskog jezika.
Ja sam za vrlo strogu kaznu. Nastavnik srpskog jezika: Njega na prvome mestu treba kazniti što nije zapetama odvojio sporedne rečenice, koje se nalaze u glavnoj, a
Počeh ponova da gubim živce; počeh se nositi mišlju ili da se ispišem iz podanstva srpskog ili da izvršim samoubistvo. Najzad, opet kao pre, uzeh akt, odoh u dotičnu jedinicu, magacin br.
Jakovljević, Stevan - SRPSKA TRILOGIJA 2
Svitalo je i već sa novim danom počinjalo je novo zaglavlje mučne povesnice naroda srpskog... GOLGOTA Prvi decembar. Dugačka kolona konjovodaca krete.
Ona urođena inadžijska crta naroda srpskog počela se odmah ispoljavati. Svakog časa su izlazili vojnici iz kolone da svrše nuždu.
Navikao je Mića da gleda uniformu srpskog vojnika, a sada najednom vidi nešto sasvim drugo. Englez opaža njegovo ljubopitstvo, pa ga jednom rukom pomilova.
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH JUNAČKIH PESAMA
To o epskoj poeziji uopšte, a posebno o našoj: „Jezgro srpskog epa (stare pesme) nosi u sebi i određeni otisak sredine u kojoj je postao, naime, otisak ideologije i načina života
Potpuno je pogrešno mišljenje da je herojska prošlost u epu — ideal reakcionarne vojne ari stokratije. „Sukob srpskog i turskog feudalizma“ — kaže Kravcov — „turska kolonizacija Balkanskog poluostrva, vekovna borba Srbije i Turske
Istom care u besjedi bješe, Miloš ide, a kulaša vodi Ao pred šator srpskog car-Stjepana: „Je l' slobodno, care gospodine, da ja idem na mejdan u polje?
“ Taj se junak naći ne mogaše. Al' eto ti mlada Bugarina pred šatora srpskog car–Stjepana: „Je l' slobodno, care gospodine, da preskočim tri konja viteza?“ „Jest slobodno, moje drago d'jete!
oca Simeuna; da vidite Žiču kod Morave i kod Ibra više Karanovca, Sopoćane Raški na izvoru, zadužbine svetoga Stevana, srpskog kralja Prvovjenčanoga; da vidite Papraću veliku viš' Zvornika, Spreči na izvoru, pod visokom gorom Borogovom, zadužbinu
zemaljskome, pa sakroji na Kosovu crkvu, — ne vodi joj temelj od mermera, već od čiste svile i skerleta, pa doziva srpskog patrijara i dvanaest veliki vladika, te pričesti i naredi vojsku. Istom kneže naredio vojsku, na Kosovo udariše Turci.
Prvog srpskog kneza prevariše: domamiše kneza Palaliju i u Grockoj njega pogubiše; i Stanoja kneza iz Zeoka prevariše, pa ga pogubiše
Jeste l’ vid’li moga gospodara, a Krsmana kneza Vujičića? Jeste l’ vid’li Valjevca Jakova, ta Jakova, srpskog komendata? Je li došô Valjevac Jakove? Je li došô i doveo vojsku? Je l’ koliko vojske u Jakova?
Isto tako je neodređeno i svedočanstvo srpskog biografa Teodosija (iz XIII veka). Tek na početku XV veka, 1415, pominje se srpski guslar na dvoru poljskog kralja
se srpski guslar na dvoru poljskog kralja Vladislava, a malo kasnije poljski pesnik Mjaskovski (1549—1622) daje i opis srpskog guslara: nakrivio je glavu, prevlači gudalo i peva staru pesmu kako su „bili Turke Poljaci i hrabri Hrvati“.
Madžarski letopisac Sebastijan Tinodi spominje 1554. godine kao osobito veštog srpskog guslara nekog Dimitrija Karamana.“ Hvaranin Petar Hektorović u Ribanju i ribarskom prigovaranju (1555) beleži kao