Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
POLITIČKE IDEJE. — Bilo što nije hteo da dolazi u sukob sa cenzurom, bilo što je hotimično izbegavao da govori o suvremenim događajima, Dositej Obradović vrlo malo govori o politici.
On je tim jezikom vladao bolje no iko kod Srba i išao tako daleko da je pojedine sastave svoje pisao suvremenim ruskim književnim jezikom.
Kada je taj mladalački zanos prošao i kada se upoznao sa dobrim suvremenim piscima, on se promenio, ali samo unekoliko, i ne u osnovu. Kao čovek u godinama on se oduševljavao Knezom.
Njegove ocene o suvremenim književnim delima pokazuju sav njegov duhovni i književni konzervatizam. Iako je dobio više smisla za stvarnost, umeravao
i Ljubiše, svežim, neiscrpnim gorštačkim jezikom, punim snage, poleta i slikovitosti, i u tom pogledu stoji nad svima suvremenim pripovedačima srpskim.
U isto doba počeo se baviti i književnom kritikom srpskom, pišući o suvremenim književnim piscima i o pojavama. Bogata je novim književnim pogledima njegova opsežna i stvarna kritika Srpske književne
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
U oba dela vizija srpske istorije dovodi se u sklad sa suvremenim nacionalnim težnjama i potrebama. Na tim temeljima u narednim decenijama izrastaju dva svestrana stvaraoca, Jovan Rajić
Orfelin se više rukovodio suvremenim potrebama naroda. On je pokrenuo prvi časopis na slovenskom jugu ("Slavenoserbski magazin", 1768), pisao školske
U poeziji je išao vlastitim putem. On je najsubjektivniji među suvremenim pesnicima. Duboko lično nezadovoljstvo prilikama u kojima je živeo prerasta u tipično romantičarski sukob izuzetne,
Jedini istaknuti pesnik tog razdoblja, Vojislav Ilić (1862 - 1894), sin Jovana Ilića, iako ima dosta zajedničkog sa suvremenim pripovedačima (objektivni karakter njegove poezije, njena deskriptivnost i narativnost), ne može se nazvati realistom u