Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
Naposletku su u severnom i južnom varijetetu unekoliko različni i kulturni i istorijski uticaji. Severni Tip je uglavnom patrijarhalne kulture, a u Srbiji se na
Severnom varijetetu pripada Srbija a južnom Stara Crna Gora, obe doskora posebne narodne države na različan način formirane.
Severni varijetet je najbolji predstavnik svih dinarskih psihičkih osobina, a u južnom varijetetu su one neravnomerno razvijene: jedne pojačane do maksimuma, druge oslabele ili preinačene; osim toga su psihičke
pleme Vasojevića ili kroz etničku grupu brđanskih i hercegovačkih plemena do Veternika — grupe koje pripadaju severnom varijetetu; od Veternika profil ide kroz grupu starocrnogorskih i srodnih plemena, zatim kroz bokeljsku etničku grupu, i ove
profil ide kroz grupu starocrnogorskih i srodnih plemena, zatim kroz bokeljsku etničku grupu, i ove pripadaju južnom varijetetu.
— Osobine njene civilizacije. — Nacionalni razvitak. — Naročite psihičke osobine. — Osobine Dubrovčana. Ovome varijetetu pripada stanovništvo dinarskih strana okrenutih Jadranskom moru, to jest stanovništvo gotovo svih krajeva koji su
Uopšte se u jadranskom varijetetu, koji je bio pod mnogobrojnim uticajima, javljaju neke osobine i neke podobnosti, koje su drukčije nego kod ostalih
Njih ima u mnogo većem broju u zapadnomakedonskom i u kosovsko-metohijskom varijetetu. Duhovna darovitost. — Za ono što upravo treba oceniti, naime duhovnu darovitost kod ljudi ovoga tipa u poređenju s
Nema kod njih duhovno tromih, izuzevši pojedince u šopskom varijetetu. Ali je njihova inteligencija najčešće upravljena na materijalne obzire i na lični interes.
U kosovskom, moravsko-vardarskom i zapadnomakedonskom varijetetu sam nailazio vrlo često na tihe, pažljive, solidne ljude koji duboko osećaju i zapažaju.
Najjače su i najbolje očuvana u kosovsko-metohijskom varijetetu; zatim na gornjoj Moravi (oko Gnjilana), pa u okolini Niša i Vranja i u skopskoj oblasti; na istoku od Skoplja prema
Nekoliko puta smo isticali, kako se u zapadnom varijetetu centralnog tipa javljaju neke osobine, koje podsećaju na slične crte dinarskog tipa.