Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
obuhvata svekoliko stanovništvo primorskog zaleđa između Crne Gore i Like i u kojoj se mogu razlikovati dalmatinska Zagora i Boka Kotorska.
koje su se razvile pod uticajem osobitog geografskog položaja Zagore, onoga koji je bio posledica turske najezde. Zagora je onda bila između turskog zemljišta u Bosni s jedne i jadranskog primorja, koje su držali Mlečići, s druge strane.
Od kraja HV do početka XIX veka Zagora je bila široka neobezbeđena zona po kojoj su se vodile neprekidne borbe. U njoj su se naselili dinarski uskoci ili
su držali Mlečići kao što su dinarski doseljenici i starinci u predelima Vojne granice štitili austrijsko zemljište. Zagora je bila samo jedan, istina najprostraniji deo onoga pojasa jadranskih zemalja koji se bez prekida nastavljao od Crne
I turska vlast i turski uticaji se nisu mogli održati u ovoj zoni vekovnih i ogorčenih borbi. Cela je Zagora od Rijeke do Boke Kotorske, počevši od kraja HV veka postala zonom uskoka i hajduka.
Demokratska osećanja HІH veka su ga još pojačala: i tako Zagora, kao i Šumadija, spada među oblasti sa najrazvijenijom nacionalnom svešću.
Primorska grupa Osobine njene civilizacije. — Cela je Zagora bila kao neki pokretni bedem, koji se kretao ka zaleđu ili je uzmicao prema Jadranskom moru prema napredovanju ili