Nenadović, Mateja Prota - MEMOARI
Iz Kupinova povratim se posle opet u Ašanju proti Lazaru Georgijeviću, te sam kod njega izučio crkveno pjenije i proče bogoslovske nauke, osim njega tu sam imao dobrog učitelja koji me je učio.
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
Pored svih zabrana, ruske crkvene i školske knjige unose se u srpske krajeve. Srbi počinju ići u ruske bogoslovske škole, naročito u kijevsku Duhovnu akademiju, u kojoj je od 1721—1762. bilo dvadeset i osam Srba.
1762. ode u Temišvar, pa u Novi Sad, gde je predavao bogoslovske predmete na »Duhovnoj kolegiji«. 1772. bude zakaluđeren u manastiru Kovilju, kome uskoro bude postavljen za arhimandrita.
Ceo ostatak svoga života proveo je u manastiru, kao čuven bogoslovski pisac, pišući bogoslovske knjige i udžbenike i spremajući svoju veliku istoriju.
Oni usvajaju skolastičke metode katoličke crkve, po ugledu na katoličke seminarije osnivaju svoje više bogoslovske škole, i nasuprot katoličkoj skolastici i dogmatici stvaraju pravoslavnu skolastiku i dogmatiku.
Po broju svojih dela Orfelin je najviše radio na bogosloviji, ali bez stručne bogoslovske spreme Jovana Rajića. To su poslovi obične vrste, kakvi su se u ono doba radili u ruskoj popularnoj književnosti i
On zauzima osobito mesto u srpskoj književnosti XVIII veka: on je prelazan pisac između starije, bogoslovske, i nove prosvetiteljske svetovne knjževnosti.
Mesto dotadašnjeg »mrtvorođenoga deteta stare skolastičko-bogoslovske književnosti«, on počinje jednu živu, svetovnu, suvremenu, realnu književnost, na solidnoj osnovici, sposobnu za život i
Matavulj, Simo - BAKONJA FRA BRNE
Duvala zamijeni fra-Vrtirep, i tada bi Bakonja bar nješto razumijevao, jer se tumačahu „kriposti“ bogoslovske i kršćanske, „dila milosti“, dužnosti redovničke, izreke svetijeh otaca itd.
A kako fratri nijesu to pobijali, i kako Brne nastavi da savjesno predaje đacima najteži dio bogoslovske nauke, i kako se glasno moljaše bogu u svojoj ćeliji, tako da se ispred manastira moglo čuti, to osta kao istina.
Tetka i Srdar sjeđahu kod Brne do kasno u noć. On im je, kao obično, opet tumačio njeku nejasnu misao iz jedne bogoslovske knjige, i baš raširio ruke a digao obrve pred najtežom izrekom, kad s polja, ispred prozora, sinu munja.
On pokuša da razmišlja o toj pojavi, ali odmah udari na bogoslovske prečage o grijehu i kajanju, koje su mu se gotovo užljebile u mozgu, te mu se pažnja na tome malko zaustavi, pak se