Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
Mi ćemo redom proučiti ova četiri tipa. U pogledu varijeteta i grupa zadržaćemo se naročito na dva tipa, na dinarskom i na centralnom, imajući za cilj da damo ideju o metodi koju smo upotrebljavali.
Svi drugi krajevi, predstavljeni na našoj karti, nesumnjivo pripadaju dinarskom tipu. Srbi čine tri četvrtine ovog tipa. Glavne psihičke crte.
Ere su uopšte najtipskiji predstavnici dinarskih osobina i patrijarhalnog života. Suprotno drugom dinarskom stanovništvu, ovo brđansko stanovništvo nije bilo prožeto drugim migracionim strujama.
Ovo je kršna celina, ograđena i sa istoka i sa zapada planinama (Velebit i Kapela). Između njih se pruža u dinarskom pravcu lička površ u kojoj su uložena karsna polja: Gospićko, Krbavsko i Gacko, oko istoimenih reka ponornica.
Svom svojom dinarskom žestinom mladi obrazovani naraštaj okrenuo se delu. Smatrala se skoro za izdajstvo svaka rodoljubiva reč koja je
Istina, rajinske osobine nisu karakteristika samo centralnog tipa. Njihovih tragova ima i u dinarskom, pa čak i u panonskom tipu. Ali su najjače izražene u centralnom i u istočnom tipu.
Ovakvih pretapanja skoro nema u dinarskom tipu, koji je već od dužeg vremena jednostavan i stabilan; ona su retka i drukčija u panonskom i u istočnobalkanskom
onako kako ga narod shvata i vrši, predstavlja veru manje formalističku, manje vezanu za crkvu, više slobodnu. Dinarskom tipu izgleda varoško pravoslavlje centralnog tipa kao tiranija crkve i sveštenstva (a sveštenstvo je doskora bilo mahom
Oblast između Laba i Rogozne predstavlja prelaznu oblast od kosovskog varijeteta dinarskom tipu. Stanovništvo ove zone govori, pod uticajem kosovskih porodica, istočnim, ekavskim dijalektom, ali se isto tako
zovu Ercima i Erićima; a to su upravo isto imena kojima ih zove odseljeno kosovsko stanovništvo u Župi i u Levču. Dinarskom stočarskom stanovništvu je lakše bilo da pređe planinu Rogoznu nego reku Lab, čije je korito duboko, glibovitog dna a
Iako u njemu ima ovde-onde nekoliko oaza patrijarhalnog života, on se ipak nije očuvao tako čist kao u dinarskom tipu. Zapadni varijetet je uglavnom prožet i preinačen uticajima stare balkanske civilizacije, tim više što su
Osim toga su predusretljivi i gostoprimni. U psihičkom pogledu približuju se dinarskom tipu. Kao što smo videli, mijačka je oblast između Vlahinice i Drimskoga grla, najzatvoreniji kraj na Balkanskom
Petković, Novica - SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI
Primetnijom, recimo, nego u prostranome dinarskom pojasu. Bio je tu jak i tipično balkanski sticaj raznih narodnosnih grupa, sa njihovim zasebnim kulturnim povesnicama.
Slično bi verovatno bilo i kad bi se razgovor poveo o takozvanome dinarskom kulturnom kompleksu. Iz jezičkoga i književnog ugla pisalo se vrlo mnogo, često i polemički, o kulturnom području koje