Simović, Ljubomir - NAJLEPŠE PESME
Ovo, kralju Vukašine? Pa zar je ovo vino za patrijarha? Ovo ambrozija? Ovo zlatno peraje? Pijem, pa razumem Kraljevića Marka što pola pije, a pola Šarcu daje! Ovo je vino zaseda u mraku! Žaba u ustima, kandža u stomaku!
Nenadović, Mateja Prota - MEMOARI
” — Ja mu opet kažem: „Poočime, ja se ne mogu nikako osloboditi. Da mi je srce kao u Kraljevića Marka, opet bi se uplašilo gledeći toliku vojsku, i oko mene toliku svaku noć stražu”.
Sremac, Stevan - POP ĆIRA I POP SPIRA
— He-he! Koliko ga imam da imam, tek velim; danas ga nećemo popiti, pa sve da uzmemo u kompaniju i samoga Kraljevića Marka. — Ja se, doduše, ne razumem baš mnogo u vinu, ali vas uveravam — veli g. Pera — da ovako što još nisam pio.
Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
Poznato je sa koliko su takve mistike odenuli i ukrasili u pričama rođenje i život Kraljevića Marka. Kod dinarskih ljudi se ova mistična logika naročito razvijala u doba najteže turske vladavine.
pevci, koji su uz gusle opevali glavne istorijske događaje srpske: Zidanje dečana, Kosovski boj, dela srpskog junaka Kraljevića Marka. Južno od Prilepa su srpske istorijske uspomene sve bleđe.
samo osobinama svoga varoškog stanovništva, već isto tako istorijskim uspomenama koje se za njega vezuju, kao za varoš Kraljevića Marka, i još više svojom trgovinom. Izgleda da su prilepski sajmovi starinom još iz srednjega veka.
Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
da to dijete junak mora biti“.¹⁸ Za mnoge srpske junake, na primer za Marka Kraljevića, postoje predanja u kojima se veli da su oni dojeni dugo, sve do svoje dvanaeste godine!
Popović, Jovan Sterija - RODOLJUPCI
ŠERBULIĆ: Živio! LEPRŠIĆ: Svaki Srbin neka se napije vode iz česme ’ajdučke, neka uzme sablju Miloša Obilića i topuz Kraljevića Marka, pak će opet nastati carstvo dušanovo. SVI: Živili!
Radičević, Branko - PESME
Brže, braćo, čaše napunimo, Napunimo onog vina žarka, Kucnimo se pa onda papimo Ta desnici Kraljevića Marka, Što udari silnom Madžarinu, Od bedra mu otrže mačinu, Seva maču — Filip na dve pole — Mač proleće, pa u
Lalić, Ivan V. - PISMO
pod trošnim licem što se bora; Metafora u srži metafora, Zakon istovetnog ispod površine, Rekvizit danskog kraljevića, prva Scena u petom činu, što je kraja Početak; koštan otpad gozbe crva, Ta nepravilna kalota, to kube Pokretne
Crnjanski, Miloš - Lirika Itake
Kod Jesenjeg salona mogu spomenuti i našeg skulptora Deškovića, koji je, ovih dana, odnet u ludnicu. Izlagao je svoga Kraljevića Marka, i on mu je došao glave. On je loš đak Meštrovićev.
List za žensku modu, Vogue, doneo je sliku skulpture, o kojoj kaže da predstavlja Kraljevića Marka „čehoslovačkog“ narodnog junaka, od „ruskog“ skulptora Deškovića. Izvolite pogledati januarski broj.
Sremac, Stevan - LIMUNACIJA U SELU
« — vele seljaci. Tada bi kao malo i planuo ćir Đorđe i vatreno ih uveravao (ne dirajući, naravno, našeg Kraljevića Marka) da je to Bočaris, Marko Bočaris, upravo iz mlađanih godina, a da je, međutim, na tri dana pred pogibiju imao
Knežević, Milivoje V. - ANTOLOGIJA NARODNIH UMOTVORINA
U više prilika njihov je junak i Kraljević Marko (— Pošto bi se poturčio, Marko? — pitao turski car Marka Kraljevića, a on mu odgovorio: — Za inat, čestiti care!).
— Onoliko, moj zlatni aga, koliko je tebe nosila tvoja majka rametli-Hanuma. 5. O KRALjEVIĆU MARKU 1 Pitali Kraljevića Marka: — Kako postade taki junak? — Naučio sam od djece i paščadi. 2 Nazvao Turčin Marku: — Dobro jutro, gazijo!
Onda car rekle: „Međer, obila majka rodila obila junaka“. MARKO KRALjEVIĆ Za smrt Marka Kraljevića različno se pripovijeda: jedni vele da ga je negdje u selu Rovinama ubio nekakav karavlaški vojvoda Mirčeta zlatnom
Karadžić, Vuk Stefanović - SRPSKE NARODNE PRIPOVJETKE
37. KAKO SE KRALjEVIĆ-MARKO JUNAŠTVU NAUČIO. Pitali Kraljevića Marka, kako je postao junak, a on odgovorio, da se junaštvu naučio od pasa i od đece: kako jedno pseto makar bilo
Popović, Bogdan - ANTOLOGIJA NOVIJE SRPSKE LIRIKE
Plinula je širom krv i ljubav žarka, Izvidaše rane od Vidova dana: Naš je danas Prilep Kraljevića Marka, I malena Banjska Strahinjića Bana!
Milanković, Milutin - KROZ CARSTVO NAUKA
Ali blagi Platonov pogled ubrzo ga ohrabri. Platon pročita pismo Nikijino u kojem mu ovaj isporučivaše pozdrave kraljevića Filipa, raspita se kod Aristotela o obojici, pa, posle dužeg prijateljskog razgovora, postavi Aristotelu ono pitanje
Osluškujem. Kolika sličnost između tog španskog narodnog junaka i našeg Kraljevića Marka! Kao istoriske ličnosti, stajali su obojica pod tuđim gospodarem, ali ih narodna poezija uzdiže i oplemeni, jer
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH PRIPOVEDAKA
VJERUJE I NE VJERUJE (TURČINU) 274 VALAJ, VLAŠE, I JA — KAD MU SUDA NEMA 275 NIJESU TURCI VRAPCI 276 ĆERA TURE KRALjEVIĆA MARKA 277 POBRATIMI 278 O BRINjSKOM GRADU 279 POMAŽEM TI SPRDATI 280 HERO I CAR 281 HERO PLAĆA GLOBU 282 ERO I
Neka bude volja božja! KAKO SE KRALjEVIĆ MARKO JUNAŠTVU NAUČIO Pitali Kraljevića Marka kako je postao junak, a on odgovorio da se junaštvu naučio od pasa i od đece: kako jedno pseto, makar bilo
— Bogme, ni junačke glave bundeve, — odgovori Dalmatinac. ĆERA TURE KRALjEVIĆA MARKA Dođe Turčin slijepcu koji je kod namastira u saboru pjevao, pa mu pruži paru govoreći: — Na ti, slijepi,
Slijepac uzme paru, i zahvalivši mu po svom običaju, razmahne gudalom i zapjeva: — Ćera Ture Kraljevića Marka. Onda Turčin: — A more, a! To je pjesma! Hej, mehandžija, daj mu litru rakije.
Hej, mehandžija, daj mu litru rakije. Slijepac, popivši litru rakije, opet počne guđeti i pjevati: — Ćera Ture Kraljevića Marka. A Turčin: — Ćera, more, da! — Bježi Marko preko polja ravna. — Bježi, more, da!
Pupin, Mihajlo - Sa pašnjaka do naučenjaka
Srpske junačke pesme koje je recitovao Baba Batikin veličale su legendarnog narodnog junaka Kraljevića Marka, snažnog čoveka koji je branio slabe i ugnjetavane.
kojaje po cenu života i slobode došla na Kosovo polje da ohrabri heroje koji su umirali od rana; o Jevrosimi, majci Kraljevića Marka, nacionalnog heroja srpskog naroda, čiji su saveti bili jedina zvezda vodilja Marku kroz njegov buran život.
Božović, Grigorije - KOSOVSKE PRIČE
gusle i kliknu kao vila, ozbiljno ređajući Ženidbu Paše od Tirana, kojega je majka usavetovala da za stara svata pozove Kraljevića Marka, koji je posle svojim čudnim megdanom na Kunar-Planini učinio da stara pašinica dočeka u dvorima divnu snahu.
Leskovac, Mladen - STARIJA SRPSKA POEZIJA
Ja pristrojim nove strune, soglasim samviku, Načnem Marka Kraljevića, hrabrog vjeka diku, Dušanovu veličati stanem silu rubov, No samvika vozglašaše opet samo — ljubov.
Milanković, Milutin - KROZ VASIONU I VEKOVE
U Mesečeve zagonetke spadaju i džinovske brazde koje potsećaju na oranje Kraljevića Marka. Ja se još lomim da li da primim ovaj ljubazni poziv i pođem sa ekspedicijom bar do najbližega kratera Reomira.
Popović, Jovan Sterija - ROMAN BEZ ROMANA
Prizivanije glasi ovako: Ti, koja si kod Čivuta od Noja, kod Grka od Bahusa, kod Rimljana od Silena, a kod Srbalja od Kraljevića Marka pofaljena i predstavljena da srce čoveku veseliš i svevozmožnom hrabrošću puniš; koja ćutalicu oratorom, prostaka
imao, osobito snom zbunjen, pomisli da su to oni isti neprijatelji koji će ga u ropstvo voditi, pak raspalivši se gnevom Kraljevića Marka, »Mene u ropstvo?« vikne. »Burjam da u ropstvo dođe? Dok je ovog mača u rukama, neće to biti!
Ovaj pak vitez, stavivši se u pozituru Kraljevića Marka: »Šta«, poviče, »prevara? Ne boji se Burjam jošt!« So tim poleti na jednog sa svom silom, i bio bi ga sasvim
neko polovače veliki, i da bi se ovoj težini ravnovjesije učinilo, tako je velike prsi imala da bi za model vinskoj Kraljevića Marka mešini bez svake sumnje služiti mogle.
Nušić, Branislav - AUTOBIOGRAFIJA
mora biti da je okružni prota; onaj što igra komične uloge mora biti da je predsednik konzistorije, a onaj što igra Kraljevića Marka i razmahuje buzdovanom mora da je đakon, jer i naš đakon tako kadi o službi kao da mu je buzdovan u ruci.
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH JUNAČKIH PESAMA
I ĐEMO BRĐANIN 368 33 MARKO KRALjEVIĆ I BEG KOSTADIN 378 35 MARKO KRALjEVIĆ UKIDA SVADBARINU 385 36 ORANjE MARKA KRALjEVIĆA 396 37 SMRT MARKA KRALjEVIĆA 398 38 SMRT VOJVODE PRIJEZDE 406 39 BOLANI DOJČIN 411 40 SMRT VOJVODE
KRALjEVIĆ I BEG KOSTADIN 378 35 MARKO KRALjEVIĆ UKIDA SVADBARINU 385 36 ORANjE MARKA KRALjEVIĆA 396 37 SMRT MARKA KRALjEVIĆA 398 38 SMRT VOJVODE PRIJEZDE 406 39 BOLANI DOJČIN 411 40 SMRT VOJVODE KAJICE 424 41 OBLAK RADOSAV 436 42
One pevaju i Kraljevića Marka“, „ali dosta suvo, iako ne istorijski verno nego po legendarnim motivima. Nežnija je samo pesma o njemu i bratu
Prema njima izvršena je podela epskih pesama na cikluse (krugove): neistorijski, pretkosovski, kosovski, Marka Kraljevića, Brankovića i Jakšića, Crnojevića, Ugričića i junaka Hrvaćana, hajdučki, uskočki, muslimanski, oslobođenja Crne Gore,
U Srpskom rječniku Vuk Stefanović Karadžić kaže: „Nikakoga Srbina nema koji ne zna za ime Marka Kraljevića.1 Ja ću ovdje naznačiti o njemu ono što se slabo u pjesmama nalazi, nego se pripovijeda.
Za smrt Marka Kraljevića različno se pripovijeda: jedni vele da ga negdje u selu Rovinama ubio nekakav karavlaški vojvoda Mirčeta zlatnom
je kasnije, pod teretom turskih nasilja, uspomena na takvo stanje imala presudan značaj za stvaranje junačkog lika Marka Kraljevića. Poznato je da su se pesme o Marku Kraljeviću pevale već u XVI veku. do nas su došle pesme iz kasnijeg vremena.
Dakle, stvarnost za koju se morao vezati pesnički lik Marka Kraljevića karakteriše nesmenljivo Tursko gospodstvo. Turci su bili u zemlji, njihove snage su bile neizmerne, za dugo vreme na
Prema tome, narodni pevač bio je prinuđen da postavi Marka Kraljevića u Osnovi istorijski verno — kao turskog vazala. Ali u narodnom pevaču, koji je bio pritisnut turskim nedelima, gorela
Iz te žudnje se rodio prkosni i ratoborni lik Marka Kraljevića. Ako se Turci nisu mogli proterati iz zemlje, ako je njihova vlast htelo se to ili ne — bila neizmenljiva činjenica,
on uči svatove da izmenjaju konje, i tako dovodi špijune u smešnu nedoumicu: Mi smo svate uhodili divno: kâ da bješe Kraljevića Marka, ma ne bješe konja Markovoga; kâ da bješe vojevoda Janko, ma ne bješe konja Jankovoga; kâ da bješe Starina
se dole po trpezi, i uzima dva mermer-kamena, izvadila bele dojke svoje, pa udara kamen po kamenu i zaklinje Kraljevića Marka: „Sine Marko, moje čedo drago, tako mi te kamen ne ubio, i tako ti rane materine, idi, Marko, te iskupi bega!
Ršumović, Ljubivoje - MA ŠTA MI REČE
notu STIGO JE PROBISVET NEKA STISKA U okolini Skoplja Bave se bacanjem koplja Ta ljubav žarka Možda im je ostala od Kraljevića Marka A možda im je bacanje koplja Trening za vezivanje snoplja U okolini Slankamena Bacaju kamena s ramena Ta ljubav