Sremac, Stevan - POP ĆIRA I POP SPIRA
koju tako divno i tako obilato neguje ta lepša i govorljivija polovina čovečanstva — u ovom mestu negovali i pismenu književnost.
Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
U novije su vreme stvorili dve nezavisne države. U srednjem veku su imali znatnu književnost. Još je znatnija dubrovačka književnost od XVI do XVII veka.
U srednjem veku su imali znatnu književnost. Još je znatnija dubrovačka književnost od XVI do XVII veka. Najzad je vrlo poučna nova istorija svih Južnih Slovena u XIX veku, u doba njihova preporođaja i
Književni jezik i književnost postali su zajednički Srbo-Hrvatima naročito od početka XIX veka. Međutim su Slovenci i Hrvati imali već u HVІ veku
Međutim su Slovenci i Hrvati imali već u HVІ veku zajedničku književnost verskog karaktera, usled protestantskog pokreta. Ona je bila delimice pisana ćirilicom, verovatno da bi protestantstvu
Velika književna epoha bila je ona u Dubrovniku XVI i XVII veka. To je bila zajednička srpsko-hrvatska književnost, pisana štokavskim, hercegovačkim dijalektom, pošto je dubrovačko stanovništvo bilo neprekidno uvećavano doseljenicima
Počevši od ove epohe ostvarilo se jedinstvo u jeziku i književnosti kod SrboHrvata i srpsko-hrvatski jezik i književnost počeli su se širiti i kod Slovenaca. Ali je Ljudevit Gaj u isto vreme bio sebi postavio prostranije ciljeve.
Kao dinarski ljudi uopšte, Šumadinci pokazuju nesumnjivo znatne sklonosti za nauku, književnost i umetnosti: jasnoću u posmatranju, živu maštu, polet i oduševljenje.
U neprekidnom dodiru sa narodnim životom nauka je dala osnove nacionalnom programu. Književnost je znatno napredovala, naročito pesništvo. Stvorio se nov stil, jak i originalan, koji se naziva beogradski.
Mnogi među najistaknutijim predstavnicima srpskog naroda su rodom iz Bosne i Hercegovine. Štampa i srpska književnost ovih oblasti su bili na čelu pokreta za ujedinjenje svih Srba u jednu državu.
Na dinarske muslimane je bila od uticaja i turska književnost, naročito narodne priče, jer su se dosta njih školovali u Carigradu i družili se sa školovanim Turcima koji su živeli u
Od kraja HV veka se u Dalmaciji rađa srpsko-hrvatska književnost, koja je bila na vrhuncu u Dubrovniku krajem XVI i u XVII veku.
Niže i više škole srpsko-hrvatskog jezika, novinarstvo, književnost i političke borbe su znatnim delom doprineli da se dovrši ovaj razvitak.
Olujić, Grozdana - GLASAM ZA LJUBAV
On ima naročit talenat za to! - Hteo sam da dodam još nešto, ali sam se prisetio da nema smisla: stari predaje književnost u njenom razredu. - Vi znate šta mislim? - dodao sam, a ona je odmahnuvši glavom prsnula u smeh. - Bože moj, vi?
dvadeset i nešto godina želeo je da postane lekar, ali se onesvestio čim je ugledao prvu galvaniziranu žabu, prešao na književnost i sad taj nesrećni dan proklinje kad god prima platu ili donosi kući zadatke za ispravljanje.
Trebješanin, Žarko - PREDSTAVA O DETETU U SRPSKOJ KULTURI
Usmena književnost. U pretpismenim tradicijskim društvenim zajednicama, usmena književnost (predanja, bajke, pesme, legende itd.
Usmena književnost. U pretpismenim tradicijskim društvenim zajednicama, usmena književnost (predanja, bajke, pesme, legende itd.
) ima brojne, mnogostruke i izuzetno važne funkcije u obrazovanju i socijalizaciji dece. Narodna književnost predstavlja neku vrstu usmene hronike najzančajnijih događaja i ličnosti nacionalne istorije, koja se usmenim putem
“, kaže Begović). Usmena književnost je ne samo po svom poreklu narodna, kolektivna tvorevina, već se i obraća najširem auditorijumu, odnosno njena
socijalnom, intelektualnom i moralnom razvoju ličnosti deteta u tradicijskoj, patrijarhalnoj kulturi narodna književnost ima istaknutu ulogu. Lirske pesme i bajke igraju prvorazrednu ulogu u razvoju emocionalnog života deteta.
Osim primarno umetničke literarne funkcije, naša narodna književnost ima i izrazitu etičku, vaspitnu funkciju. Tihomir R. Đorđević piše: „Za nas Srbe naš folklor ima i etički značaj, jer
), kao i sposobnostima apstraktnog mišljenja i zaključivanja.⁵⁶ Naša usmena književnost, počev od najmanjih govornih tvorevina (izraza, izreka, zdravica, poslovica, pa do priča i epskih pesama), odlikuje se
“⁵⁹ Naše narodne pesme i uopšte narodna književnost predstavljaju najpogodniju jezičku građu pomoću koje dete usvaja ne samo fonetske, morfološke i sintaksičke oblike svog
Ukratko, narodna književnost svojim raznovrsnim formama: poslovicama, zagonetkama, lirskim pesmama, pričama, bajkama itd. daje izvanrednu osnovu
Dakle, slobodno se može reći da je naša usmena književnost, s obzirom na njenu visoku estetsku i etičku vrednost, bitan činilac ne samo govornog razvoja deteta, već i njegovog
²⁰ Up. Rečnik književnih termina, Nolit, Beograd 1986, s. 882; Pešić, Radmila i Nada Milošević-Đorđević, Narodna književnost, Vuk Karadžić, Beograd 1984, s. 276. ²¹ Up. Prodanović, J.
⁴⁸ Ivić, I., „Tradicionalne dečje igre i savremena deca“, Raskovnik, 53—54, 1988. ⁴⁹ Ignjatović, S., Narodna književnost u nastavi i vaspitanju, Zavod za izdavanje udžbenika, Beograd 1966. ⁵⁰ Gete, J. V., „Srpske pesme“, u: Koljević, S.
Kapor, Momo - NAJBOLJE GODINE I DRUGE PRIČE
Jesam li zbog toga studirala englesku književnost, da budem sluškinja u nekoj kretenskoj selendri budalama koje tek tako svraćaju?
Danojlić, Milovan - NAIVNA PESMA
dečjoj književnosti Sadržaj JEDAN VEK DEČJE KNjIŽEVNOSTI 1 Uvodno pitanje 2 Moderni fenomen 4 Počeci 6 Dete i dečja književnost 8 Pribežište 13 Vaspitna tendencija 16 Merila 19 NAIVNA PESMA 22 MESTO I ULOGA ZECA 35 JEDAN VID UPOTREBE
dečja književnost, i šta tačno pod tim pojmom razumevamo? Odgovor na ovo pitanje zahteva svakojaka uprošćavanja, ograničavanja, razdvajanja
Odgovor na ovo pitanje zahteva svakojaka uprošćavanja, ograničavanja, razdvajanja planova. Dečja književnost nije istovetna sa književnom umetnošću u običnom smislu reči, iako u nju spada; u nju ne idu svi valjani književni tekstovi
na uobičajene postupke i propise; bavljenje tematikom detinjstva nije preduslov nastajanja ovakvih dela; najzad, u dečju književnost sigurno ne cpadaju stvari koje pišu sama deca.
) Dečju književnost, dakle, valja odeliti od pobrojanih graničnih mogućnosti i područja; ona nije ovo, ne sme biti ono: otrgnuta, na kraju,
ovog književnog roda vode vaspitači; na ovom području oni su se od početka osećali najslobodnije, polažući na dečju književnost neku vrstu naslednog prava.
Pretežan deo književnih dela „namenjenih deci” umetnički je savršeno bezvredan, i spada u primenjenu književnost najgore vrste, ili u nezanimljivo prilagođavanje određenom dobu i ukusu.
dečjoj književnosti dobija jedan mogući smisao. Takva dela nas navode na pomisao da je dečja književnost jedna mogućnost književnog izraza, jedna duhovna pustolovina koja se nije slučaj no dogodila u našem, modernom vremenu.
Treba razlučiti estetsku i društvenu dimenziju pojave, ne dopustiti da nas ova druga odveć zaseni. Dečja književnost pribegava nekim postupcima i navikama koji otvaraju prostor i daju maha detinjastom duhu: važno je utvrditi pravi
U Ilijadi se dete pojavljuje da bi kriknulo pred strašnim izgledom svoga oca, ratnika Hektora. Tzv. dečja književnost nastala je u osvitu moderne ere: jednom je izlazila u susret detetu kao čitaocu, drugi put oponašala dobru volju i
Od Veka Prosvećenosti interesovanje za decu neprestano se pojačava, pa se, u vezi s tim, i dečja književnost sve bujnije razvijala.
Knjige su bile jevtine, i odlično su se prodavale. U anglosaksonskim zemljama dečja književnost se, jednim delom, od početka zapućuje ka osamostaljivanju: njena veza sa detetom postaje sve dvosmislenija; u zemljama
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
REALIZAM 259 KULTURNE I KNjIŽEVNE PRILIKE 260 NOVI DUH I »NOVA NAUKA« 261 LjUBEN KARAVELOV I SVETOZAR MARKOVIĆ 263 RUSKA KNjIŽEVNOST 266 GLAVNE IDEJE SEDAMDESETIH GODINA 267 UTICAJ POLITIČKIH PRILIKA 269 SRBIJA POSTAJE DUHOVNO
NUŠIĆ 321 SVETOZAR MARKOVIĆ 323 SVETISLAV VULOVIĆ 326 LjUBOMIR NEDIĆ 328 MARKO CAR 331 BOŽIDAR KNEŽEVIĆ 332 V DANAŠNjA KNjIŽEVNOST 334 KULTURNE I KNjIŽEVNE PRILIKE 335 DOLAZAK MLADIH NA MESTO STARIH 336 INDIVIDUALISTIČKI KARAKTER DANAŠNjE SRPSKE
Ovde je pisano slobodnije, i za publiku već upućenu u književnost. Između školskog i ovog izdanja ove knjige isti je odnos kao između izdanja u Larusovoj zbirci, lіvre de l̒Elève i livre
Ovo je samo istorija nove srpske književnosti, pisaca koji su se nesumnjivo osećali Srbima. Hrvatska i srpska književnost su književnosti jednog naroda i jednoga jezika, ali to su još dve književnosti.
To je paradoks, anahronizam, dokaz naše kulturno-nacionalne zaostalosti, ali to je tako. Hrvatska književnost, kao i lokalne književnosti srpskohrvatskoga jezika (dubrovačka, bosanska, slavonska), ovde nisu dodiravane.
Ovde je iznesena srpska književnost od početka XVIII veka, od pisaca koji čine sponu između stare srpske srednjovekovne kaluđerske pismenosti i nove
suviše moderna, da odveć ulazi u književnu sadašnjicu, ja sam uneo i najnovije pisce, u želji da iznesem aktivnu i živu književnost, koja je rezultat, izraz i cvet ranije književnosti.
I ja sam, shvatajući književnost kao najviši izraz narodnoga života, u svome istorijskom determinizmu toliko ubeđen u potrebu i korisnost izlaganja
Stara srpska književnost živela je nešto duže no stara srpska država, lokalne književnosti su se počele javljati od XV veka, otprilike kada je
Nova srpska književnost javlja se u XVIII veku, bez veze sa ranijim književnostima, i nezavisno se razvija u XIX veku. Ono što naročito
Ono što naročito karakteriše Tu novu srpsku književnost, to je što je samostalna tvorevina, bez tradicija, potpuno nezavisan organizam.
Stara srpska, srednjovekovna književnost, gotovo isključivo crkvenog karaktera, koju su crkveni ljudi u crkvenim idejama pisali za crkvenu upotrebu i za crkvene
Sremac, Stevan - PROZA
Poljoprivrednog društva, iako ni jedne saksije s cvećem nema u kući, dobio je pedeset komada, i Jova je kao čovek kome književnost naša (a naročito poljoprivredna, koja je još u povoju) leži na srcu, ponudio se sam da ih rasturi.
Panić-Surep, Milorad - SRPSKE NARODNE PRIPOVETKE ANTOLOGIJA
Tako se za srpsku književnost začedila narodna pripovetka. Godina 1821 označava njen rođendan. Te godine, počev od 8 novembra, Vuk je u Dodacima za
Zbog jednostrano jedinstvenog gledanja na celu narodnu književnost. A kada se jednim pogledom obuhvate sve vrste narodnog stvaralaštva pesme, pripovetke, poslovice, zagonetke —
13. Đorđe Kojanov Stefanović: Srpske narodne pripovedke, Novi Sad 1871. 14. Bosanska vila — list za zabavu, pouku i književnost — urednik Nikola T.
Kapor, Momo - BELEŠKE JEDNE ANE
upoznam čitaoce sa skicom za portret pokojnog deda Gavrila (1878—1965), čoveka koji me je na neki način uveo u književnost, jer je baš zahvaljujući njemu moje ime prvi put objavljeno u novinama na završetku uokvirene čitulje „Ožalošćena supruga,
—Želim objašnjenje! —Jedno po jedno? —Baš tako! —U redu! Broj jedan: književnost i ti fazoni! Sve te lekcije podsećaju me nekako na one nesrećne pisce od bronze po Kalemegdanu na čijim glavama preko
Pojavom naivnih slikara dobili smo i naivno slikarstvo, dok pojavom druga Topa dobijamo i naivnu književnost. Roman za dva dana postaje besteler jer prodajno odeljenje izdavačke kuće „Mladi plam“ otkupljuje samo celokupan tiraž
jedanput zauvek rakrstio sa preživelim ostacima jednog malograđanskog sitničarskositnosopstveničkog pogleda na svet i književnost, izbacivši iz svog dela potpuno interpunkciju, stil, smisao i gramatiku, kao i sve ostale stege neobuzdanoj
Crnjanski, Miloš - Lirika Itake
Godinu na Rijeci u Eksportnoj akademiji, dabogme, ne priznaju. Upisujem se, kod Bogdana Popovića, na uporednu, književnost (iluziju Ezra Paunda), na istoriju, i istoriju umetnosti. Naseljavam se na Dorćolu.
Tražeći staru, naviklu, književnost, poznate, udobne, senzacije, protumačene misli. Lirsku poeziju večnih, svakidašnjih metafora, ono drago cile‑mile
To su mrtvi, koji pružaju ruke! Treba ih naplatiti! Kao neka sekta, posle toliko godina, dok je književnost značila samo razbibrigu, mi sad donosimo nemir, prevrat, u reči, u osećanju, u mišljenju.
Ni danas mi nije žao. U Parizu, tada, našu grupu književnika bio je zahvatio talas oduševljenja, da uđemo u francusku književnost, u književnost Francuske, koja se onda smatrala kao naša druga otadžbina, zbog zajedničkih uspomena iz rata.
U Parizu, tada, našu grupu književnika bio je zahvatio talas oduševljenja, da uđemo u francusku književnost, u književnost Francuske, koja se onda smatrala kao naša druga otadžbina, zbog zajedničkih uspomena iz rata.
Ranković, Svetolik P. - PRIPOVETKE
I, hvala Bogu, sad ide sve kao po loju. Bez sumnje je, zbog toga, naša književnost i umetnost znatno koraknula napred? Opaža se, valj’da, napredak u celoj zemlji?
Opaža se, valj’da, napredak u celoj zemlji? — Književnost i umetnost su za nas beznačajne stvari. Sreća i dobro jednog naroda ne leži u njegovom umnom i kulturnom napretku, kao
Danojlić, Milovan - KAKO SPAVAJU TRAMVAJI I DRUGE PESME
Koji vole književnost uzorniju Neka ne čitaju ludoriju... TRAGOVI NA ZA SVAKU OSUDU Deda se zove Pantić Avakum, A babe Joša,
Knežević, Milivoje V. - ANTOLOGIJA NARODNIH UMOTVORINA
igara, koje mogu da budu: a) individualne, b) udvoje i kolektivne (grupne) mogu da imaju i najviše interesa za književnost, specijalno za glumu. Govorne pak igre — tj.
Karadžić, Vuk Stefanović - SRPSKE NARODNE PRIPOVJETKE
” „Pjesme, zagonetke i pripovijesti, to je gotova narodna književnost, kojoj ništa više ne treba nego je vjerno, čisto i nepokvareno skupiti; ali u pisanju pripovijedaka već treba, misliti
više moguće rasprostre i čita kao što to c takijem knjigama u drugijeh naroda biva, koji prije svega za svoju narodnu književnost mare i njome se diče. G G.
Desnica, Vladan - Proljeća Ivana Galeba
Napučio je svoje knjige ljudima-amebama, svojim knjigama napučio je svijet. Možda će dobiti ne samo nagradu za književnost nego i nagradu za mir. Sve je u tome: treba imati vještinu da se svakoj stvari poda egzotičnost.
ostajanju u službi muze „nakon odsluženja roka“, kao kad bivši pacijent ostane i dalje u umobolnici u svojstvu bolničara. Književnost kao klimakterijalna pojava, to je drukčija stvar.
Naravno, sociolozi i pragmatiste plediraju za optimističku ili „perspektivnu” književnost, kako oni to zovu. Oni vjeruju u meteorologiju kao nauku, ali pod uslovom da im kaže da će sutra biti lijepo vrijeme...
Tesla, Nikola - MOJI IZUMI
Ja sam učio desetine jezika, proučavao književnost i umetnost, a najbolje godine svoga života proveo sam po bibliotekama, čitajući sve što bi mi došlo do ruke, od
Pupin, Mihajlo - Sa pašnjaka do naučenjaka
Maštao je o događajima koji su se zbili pre više vekova. Znao je grčki i latinski, a poznavao i svetsku književnost. Međutim, on nikada nije pokušao da to svoje znanje iskoristi. Za njega je bio dobar i najprostiji rad u Tvornici.
zainteresovani za atletiku i druge aktivnosti van školskog programa, ali i pored toga, mi smo oduševljeno učili grčku književnost, istoriju ekonomije, istoriju zakonodavstva Sjedinjenih država i englesku književnost.
mi smo oduševljeno učili grčku književnost, istoriju ekonomije, istoriju zakonodavstva Sjedinjenih država i englesku književnost.
Od svakog kulturnog čoveka se očekuje da ima izgrađene poglede na književnost, umetnosti, društvene nauke, što je sve na svome mestu.
Petković, Novica - SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI
Petković SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI Izabrani eseji, članci i razgovori Priredio Dragan Hamović Sadržaj I KNjIŽEVNOST I KULTURA 2 SAVREMENA POEZIJA I NACIONALNA KULTURA 3 SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI 11 BALKANSKA KULTURA 18 CRPCKA
I KULTURA 2 SAVREMENA POEZIJA I NACIONALNA KULTURA 3 SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI 11 BALKANSKA KULTURA 18 CRPCKA KNjIŽEVNOST, JEZIK I KULTURA 22 JEZIK, KNjIŽEVNOST I KULTURA 27 O NEBESKOJ ODEŽDI ANĐE KAPIDžIJE 34 II IZ SRPSKE KNjIŽEVNOSTI
NACIONALNA KULTURA 3 SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI 11 BALKANSKA KULTURA 18 CRPCKA KNjIŽEVNOST, JEZIK I KULTURA 22 JEZIK, KNjIŽEVNOST I KULTURA 27 O NEBESKOJ ODEŽDI ANĐE KAPIDžIJE 34 II IZ SRPSKE KNjIŽEVNOSTI DVADESETOG VEKA 45 PESNIK „STRAŠNE
OVAJ IZBOR TEKSTOVA NOVICE PETKOVIĆA 168 SLOVENSKE PČELE U GRAČANICI Izabrani eseji, članci i razgovori I KNjIŽEVNOST I KULTURA SAVREMENA POEZIJA I NACIONALNA KULTURA Kad se čovek nađe pred ovako ozbiljnom i, očigledno, odgovornom
Ako sada iz ovoga sleda misli pređemo na umetnost uopšte i književnost posebno, lako se možemo suočiti sa problemima koje ističe danas prilično popularna teorija recepcije.
Oni koji književnost pišu, naši pisci, a možda još više oni koji književnost proučavaju, dužni su danas kao retko kada da nam sabiru delove
Oni koji književnost pišu, naši pisci, a možda još više oni koji književnost proučavaju, dužni su danas kao retko kada da nam sabiru delove pamćenja, i dužni su da nam otvore pogled na Kosovo ne
Stara naša književnost, najvrsnije naše sakralno neimarstvo, nebrojene freske i ikone, dakle znatan deo najkrupnije naše slikarske baštine,
(1990) CRPCKA KNjIŽEVNOST, JEZIK I KULTURA2 Izlaganje ozbiljne teme dobro je, možda, početi nečim što nije ozbiljno, ili bar na prvi pogled ne
Pošto je predmet mog izlaganja srpska književnost i kultura, napomenućy da je početkom veka naš izvrsni matematičar Mihailo Petrović tada novu teoriju modelovanja
ravni pošto se ono podudara s granicama naše kulture, ona ga podrazumeva, nego tek kod tropa na metalogijskoj ravni. Književnost se, po svemu sudeći, pojavljuje na prelazu sa autologijske na metalogijsku ravan. To je njena donja granica.
Književnost se, po svemu sudeći, pojavljuje na prelazu sa autologijske na metalogijsku ravan. To je njena donja granica. Književnost proizilazi iz jezika podrazumevajući ga, ali ga i nadilazi.
Petković, Novica - Dva srpska romana (studije o Seobama i Nečistoj krvi)
Naposletku, kratka obaveštenja o nastanku radova Ogled Književni svet Borisava Stankovića, objavljen u časopisu Književnost, XXXVI, 1981, br. 10, poslužio je kao osnovica za pisanje studije o Nečistoj krvi.
štetu, on počinje objavljivati upravo u razdoblju kada na prelazu iz devetnaestoga u dvadeseti vek - nova srpska književnost prvi put dospeva do visokoga artističkog usavršavanja.
Razvojni luk koji je novu srpsku književnost doveo do visokog stepena umetničke utančanosti niko nije, čini se, tako sažeto a tačno opisao kao što je to na
”55 Srpska književnost nije u XIX veku imala mnogo „glatkog pisanja”; imala ga je nešto više pri njegovome kraju, a najviše tek na početku HH
malom gramatičkom disciplinom, što mu stručnjaci za jezik lako mogu upisati u „nedovoljnu pismenost”, a stručnjaci za književnost moraju objasniti uzajamnu vezu, ako postoji, sa izabranim oblikom pripovedanja.
(Arsenije III Čarnojević, Poslanica iz 1705) I Kada ozbiljni stručnjaci za književnost redovno greše u tako prostoj stvari kao što je ime glavnog junaka romana, onda nam ta greška ponešto može kazati ne
Tim novim pesnicima eteristima, koji su u književnost ulazili pri kraju prvog svetskog rata, rodonačelnik je, veli Crnjanski, Bodler; oni dakle prihvataju njegove slutnje o
Nisu se, dabome, mogle ukinuti sve konvencije a da samim tim ne bude ukinuta i sama književnost, što su neke ekstremne struje i želele; nije se mogao ukinuti ni pretežan njihov deo, čak i privremeno.
Najpre, avangarda s početka HH veka kratko se u ovoj prilici može odrediti kao razvojni period kad se književnost okrenula protiv svojih sopstvenih umetničkih konvencija, kad ih je počela uopšte osporavati.
Stoga, mesto da čitaočevu pažnju drži usmerenu na predmet prikazivanja, avangardna je književnost dobrim delom svraća na sebe samu, na svoj program „revolucionarne izmene” jezičke umetnosti.
277 Samo se time može objasniti što je književnost na radikalnome krilu avangarde (u futurizmu, dadaizmu i nadrealizmu) sebe samu poricala upravo kao društvenu ustanovu,
Srpski nadrealisti su, u skladu s tim, poricali književnost kao nešto što je institucionalizovano, slaveći poeziju, koja izmiče svim pravilima i pogodbama.
Jovanović, Jovan Zmaj - DRUGA PEVANIJA
trabun, bunilo, nesvest: govoriti u trabuni, trabuniti. trubadur, pesnik. filolog, naučnik koji proučava jezik i književnost jednoga naroda. fora!, usklik za odobravanje i izazivanje. friše-fire (nem.), igra s kartama. hrliti, žuriti, hitati.
Leskovac, Mladen - STARIJA SRPSKA POEZIJA
o uzrocima mnogih pojava u našoj književnosti od pre stotinu i dvesta godina, kao i o nesumnjivoj krizi u kojoj se ta književnost nalazila neposredno uoči pojave Brankovih pesama; ko samo po njoj hteo zaključivati šta se sve u našoj tadašnjoj
i Vuk sam, imaju za njega samo prezriv osmeh i podsmeh, njegovih dvanaest pesama u ovoj Antologiji teško bi se odrekla i književnost bogatija i na višem stepenu razvoja no što je bila naša u godinama 1816—25, kada su te pesme uglavnom — čak i onda
njegovu studiju Orfelinovo Žitije Petra Velikoga, Zbornik MS za književnost i jezik II, 1954, 19) da ovaj pseudogram valja čitati kao „slavnija Serbiji sin, tj. sin slavne Srbije.
Dr Georgije Mihailović je pisao (v. njegov rad Dva priloga proučavanju Orfelinovih pesama, Prilozi za književnost XX, 1954, posebno str. 290) da „bi Plač Serbiji morao biti štampan najranije 1763. godine”.
njegovu studiju Štampar starih srpskih knjiga Dimitrije Teodosije, Prilozi za književnost XXVI, 1960, posebno str. 222), koji smatra da je Plač Serbiji štampan u proleće 1762. god.
V. Borović je u članku Orfelinov Plač Srbije u Bosni, Prilozi za književnost VI, 1926. 101—2, zabeležio kako je Kosta H. Ristić prepisao, valjda u Sarajevu, delove Orfelinove pesme čak oko god.
284) smatra da je Orfelin pisac i Sjetovanija, a to mišljenje prihvata i dr M. Pantić (Prilozi za književnost XXVI, 1960, 229), iako sa izvesnom rezervom.
181, a potom njegov opširni rad Dva priloga proučavanju Orfelinovih pesama, Prilozi za književnost XX, 1954, a specijalno str. 280—5); zbog retkosti i važnosti ove knjižice, Matica srpska ju je god. 1950.
Pantić (Štampar starih srpskih knjiga Dimitrije Teodosije, Prilozi za književnost XXVI, 1960, 232). Pored Trenodije, ali u nerazdvojnoj vezi s njom, Orfelin je, u istoj mletačkoj štampariji, istim
(Tih. Ostojić, Srpska književnost od Velike seobe do Dositeja Obradovića, Srem. Karlovci 1905, 80). Tako je ova pesma Kozačinskoga zapravo himna
53, str. 68—9. — Našao ju je Pavle Popović u Serpskom slavuju, č. II Budim 1827, 21 (br. 9; v. Prilozi za književnost VII, 1927, 280, gde su zabeležene i razlike prema tekstu u Ostojić—Ćorovićevoj zbirci); takođe je P.
u stihovima od po pet slogova s trosložnim pripevkom na kraju strofe”, kao i pesma O Savka, Savka (v. Prilozi za književnost VII, 1927, 284). PROBE MNOGO SVETLIH NOĆNIH MESECA... (str. 62). Uzeto iz Ostojić—Ćorovićeve zbirke, br. 75, str.
Ivić, Pavle (sa grupom autora) - Kratka istorija srpske književnosti
ka narodnom jeziku 11 Reforma Vuka Karadžića 12 Ekavica i ijekavica 12 Moderni književni jezik 14 SREDNjEVEKOVNA KNjIŽEVNOST (AUTOR RADMILA MARINKOVIĆ) 1 NARODNA KNjIŽEVNOST (AUTOR NADA MILOŠEVIĆ-ĐORĐEVIĆ) 10 Lirika 18 Prozni
i ijekavica 12 Moderni književni jezik 14 SREDNjEVEKOVNA KNjIŽEVNOST (AUTOR RADMILA MARINKOVIĆ) 1 NARODNA KNjIŽEVNOST (AUTOR NADA MILOŠEVIĆ-ĐORĐEVIĆ) 10 Lirika 18 Prozni oblici 20 KNjIŽEVNOST 18. I 19.
(AUTOR RADMILA MARINKOVIĆ) 1 NARODNA KNjIŽEVNOST (AUTOR NADA MILOŠEVIĆ-ĐORĐEVIĆ) 10 Lirika 18 Prozni oblici 20 KNjIŽEVNOST 18. I 19.
nove književnosti 25 Patrijarhalna i građanska kultura 26 Romantizam i procvat lirike 29 Realizam: Doba pripovetke 32 KNjIŽEVNOST 20.
VEKA (AUTOR NOVICA PETKOVIĆ) 36 Moderna 36 Avangarda i međuratna književnost 40 Savremena književnost 43 KRATKA ISTORIJA SRPSKE KNjIŽEVNOSTI KNjIŽEVNI JEZIK KAO INSTRUMENT KULTURE I PRODUKT
VEKA (AUTOR NOVICA PETKOVIĆ) 36 Moderna 36 Avangarda i međuratna književnost 40 Savremena književnost 43 KRATKA ISTORIJA SRPSKE KNjIŽEVNOSTI KNjIŽEVNI JEZIK KAO INSTRUMENT KULTURE I PRODUKT ISTORIJE NARODA (AUTOR PAVLE
veka jedini društveni sloj sa širim obrazovanjem bilo je sveštenstvo. U njegovim rukama nalazila se ne samo religijska književnost nego i erudicija, Članovi klera su se u svakodnevnoj bogoslužbenoj praksi služili crkvenim jezikom i bili su jedini
Pa ipak, u tom razdoblju se javila i književnost na narodnom jeziku. To su bili prevodi viteških romana, namenjeni zabavi feudalaca.
SREDNjEVEKOVNA KNjIŽEVNOST (AUTOR RADMILA MARINKOVIĆ) Do primanja hrišćanstva Srbi su imali jedinstvenu kulturu duge tradicije i snage koja je
Oni ne dolaze u koliziju jer imaju jasno razdvojene funkcije u društvu. Pisana srpska književnost u srednjem veku predstavlja poseban književni sistem, i što se tiče tipologije, i poetike, i književnih žanrova, taj
S druge strane, tretirajući istinite događaje ona je istorijski odgovorna. Staroslovenska književnost postala je slovenska klasika s bogatim svetom ideja, razrađenom poetikom i poetskim jezikom.
Ona će biti model za slovenske nacionalne književnosti u srednjem veku, u prvom redu za srpsku književnost. Sve što se u srpskoj pisanoj književnosti originalno stvara, ostaje u tom sistemu: u okviru obrednih vrsta -
Milanković, Milutin - KROZ VASIONU I VEKOVE
i najprosvećeniji arhipastir karlovački osnovao je karlovačku gimnaziju i karlovačku bogosloviju, voleo nauku i književnost i sam se njima bavio.
gde se morao baviti dosadnim računima, on se, kad je sada okušao svoje pero, bacio na žurnalistiku i lepu književnost. Ono delo dopalo se publici; dvanaest dnevnih novina i periodičnih revija uzeše ga za svoga saradnika.
Opačić, Zorana - ANTOLOGIJA SRPSKE POEZIJE ZA DECU PREDZMAJEVSKOG PERIODA
su preradom dela „za odrasle“ (pojednostavljivanjem, skraćivanjem, odnosno prilagođavanjem dečjem uzrastu) pa u srpsku književnost za decu dospevaju prevođenjem i adaptacijom dela evropskih književnosti.
Zasnivanje i razvoj školstva u drugoj polovini 19. veka utiče i na srpsku kulturu i književnost. Formiranje obaveznog školskog sistema („Ustroenie javnog učilišnog nastavlenia“ iz 1844.
školske upravitelje i pedagoge na brigu o lektiri pogodnoj za obrazovanje dece u školama, iz čega se naglo razvija i književnost za decu.
Grčića Milenka. Srpska književnost za decu u svojim začecima neodvojiva je od prosvetiteljskih ideja književnika, pedagoga i školskih upravitelja koji su
veku, najavljena u pesmama Zaharija Orfelina i, zatim, Luke Milovanova početkom 19. veka, književnost za decu u drugoj polovini veka zadobija širu književnu publiku kroz časopise za decu, antologijske izbore različitih
Sekulić, Isidora - Kronika palanačkog groblja
Pisao je pesme, zanosio se genijem starih Rimljana, istoriju i književnost starog Rima znao je sjajno, često je s pravim poletom propovedao, i onda mu je glas odavao osobitu moć i lepotu.
— Oho, Kaleniću! A grčka tragedija? — To je književnost, umetnost. Ali kod starih Jevreja ceo je narod igrao tragediju! I Jevreji su nastavili da je igraju.
Vi znate, ja volim istoriju nada sve, jer volim nauku o ljudima. I grčki jezik učim tako i zato. Grčka književnost, grčka filosofija, to je sam Božji čovek i čovekov život.
Uči engleski, i već je dobro u literaturu ušao, i taj mu se jezik i književnost neobično dopadaju. Stigoše do pozorišta. Branko govori o čuvenom bečkom teatru i o čuvenim glumcima onoga doba.
Da li si ti to kad od Ribarića očekivao? — Nisam znao za to, ali kad kažete ti i Trkunić, što da ne. Književnost se ne piše perom, znaš ti to sam vrlo dobro. A zatim, demoni nisu poslednji ljudi u literaturi.
U palanci se knjiga mnogo čitala. Gospodin Joksim se smeši: — Savle-Pavle, uvuče ti on Jovu graničara u književnost. Jova je doduše pričao odlično, ali kasarnskim stilom, a ovo je, bogami, pariski stil, iako je sve ostalo prosto i
Popović, Jovan Sterija - ROMAN BEZ ROMANA
se nečega tiče, odnosni, dotični KAČESTVO — svojstvo, osobina, kvalitet; u kačestvu »u svojstvu, kao« KNjIŽESTVO — književnost KOZN (mn.
Nušić, Branislav - AUTOBIOGRAFIJA
ide od kapiju do kapiju i sve nas posahrani i to nije da kažeš jednu, nego sahrani nekoliko generacija, celu novu književnost. E, pa, brate, što ne biva, ne biva!
Đurić, Vojislav - ANTOLOGIJA NARODNIH JUNAČKIH PESAMA
Ali te tendencije su očigledne i u lirskoj poeziji i u prozi. One su u književnost mogle dolaziti i posrednim putem, iz narodnih masa koje su vladajuću ideologiju — bar delimično — usvajale i
Godine 1966, u napisu Junačke pjesme i vlastela („Zbornik Matice srpske za književnost i jezik“, str. 308—363), Zogović ovako spominje svoju vulgarizaciju iz vremena pre rata: „... N.
usmenog narodnog stvaralaštva najbolje potvrđuje činjenica da je ono neprestano i u velikoj meri uticalo na pisanu književnost. Antički pisci nikli su iz folklora.
dvorskog pesništva, protiv pseudoliterature uopšte, i romantičari i realisti, oslanjali su se često i mnogo na narodnu književnost.
Naše narodno stvaralaštvo izvršilo je ogroman uticaj na našu pisanu književnost. Radičević, Njegoš, Mažuranić, Vraz, Ljubiša, Zmaj, Jakšić, Glišić, Matavulj, Domanović, Šantić, Nazor zasnivali su —
Drugi zaključak je da je srpskohrvatska pisana književnost veoma dugo bila u senci usmene književnosti i da je zbog toga najvećim delom svojim zaostajala ne samo za visokim
U prvoj polovini XIX veka vladala je takozvana mitološka škola. Njeni predstavnici smatrali su narodnu književnost kao nasleđe od jednog praindoevropskog pretka.
teorija ili teorija samoniklosti, po kojoj „svi narodi — uglavnom — idu istim putevima razvitka i stvaraju književnost po istim zakonima psihologije“, te je — prema tome — moguć i prirodan samostalni nastanak sličnih ili istih sižea „kod