Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
Oni su predstavnici modernijih i naprednijih shvatanja i reforama. Za svetovnu kulturu i modernu prosvetu oni vode borbe sa crkvenom jerarhijom, koja nije mogla da iziđe iz
kaluđerskih zloupotreba; iz njinih redova će izići na kraju XVIII veka »nacionalisti«, pobornici naprednih i svetovnih reforama Josifa II.
Dok se u crkvenim krugovima ruskim Petar Veliki, zbog svojih naprednih reforama u crkvi, proglašavao za antihrista, sa druge strane imao je obožavalaca, i među njima je i Orfelin.
Sav taj veliki rad cara i reformatora, taj pokušaj ostvarenja tolikih smelih reforama i izvođenja tolikih modernih ideja, vređanje tolikih tradicija i štećenje tolikih interesa, iz osnova je potresao celu
prevedenih i originalnih, hvalio se Josif II kao čovek i kao vladar i dokazivala se opravdanost i korisnost njegovih reforama. Prevodile se naročite brošure u kojima se napadao papizam i crkvena prevlast uopšte.
Ali u poslednjim dvema desetinama XVIII veka, pod neposrednim uticajem filozofskih ideja i racionalnih reforama Josifa II, Srbi dolaze pod uticaj zapadne kulture i suvremene misli.
U Beču je proveo više od dvadeset godina, gotovo trećinu svoga života, i to u doba jozefinizma, duhovnog pokreta i reforama koji su potresli Austriju iz temelja.
Njegove knjige su u neku ruku odbrane tih ideja i reforama kod Srba. u Beču i u Nemačkoj Obradović je došao pod uticaj nemačke kulture i racionalističke filozofije.
— Raskaluđer, učenik grčkih crkvenih reformatora, sledbenik evropskih racionalista, pobornik artiklerikalnih reforama Josifa II, — Dositej Obradović se najjače izrazio i najviše istakao u verskoj kritici, na polju crkvenih reforama.
reforama Josifa II, — Dositej Obradović se najjače izrazio i najviše istakao u verskoj kritici, na polju crkvenih reforama. Kao i za celo njegovo doba pitanje vere izgleda mu osobito važno.
jerarhija i prosti i neprosvećeni narod, konzervativan u svojim vekovnim nevoljama i uvek u strahu da se iza tih reforama ne krije unija.
Obradović je uveravao narod da te reforme kao umesne i korisne treba primiti. Od sviju crkvenih reforama Dositej najvijše polaže na ukidanje manastira i kaluđera, što je Josif II uveliko i s uspehom izvodio u katoličkoj