Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
O svim tim prirodnim i istorijskim predmetima ima dinarski čovek pored starih, tajanstvenih, kadšto mračnih priča, još češće jasne priče iz narodne ili iz oblasne prošlosti.
Tada su raznovrsni narodni proroci imali veći uticaj no ikad. Verovali su da ima tajanstvenih sila koje su istovetne sa velikom svetskom pravdom i da će one pomoći da srpski narod postane slobodan.
Savi. Te istorijske uspomene su življe u šarskim selima (npr. u Jelošniku) nego u Podgoru i u Vardariji. Ima dalje tajanstvenih priča o Kraljeviću Marku i vilama (Samovilsko Navijalište i dr.).
Petrović, Mihailo Alas - ROMAN JEGULJE
i to tako traje po dan-dva, dok jegulja odjednom ne nestane, da se kroz određeno vreme opet pomole i sakupe iz nekih tajanstvenih rupa i ispune grotlo. Lovci odmah tu na licu mesta podele među sobom lov.
štapić, ili klatno, može da iz velike daljine oseti ono što je za čula običnog smrtnika neosetno, i to pomoću tajanstvenih, za ta čula neprimetnih radijacija za koje ne postoje nikakve zemaljske materijalne prepreke, i koje se rasprostiru
Stanković, Borisav - NEČISTA KRV
Šiljasta nosa, šiljaste brade, ali za čudo visoka čela i krupnih, tako dubokih i tajanstvenih očiju, sa jasno izvedenim do na kraj čela dugačkim obrvama i gustim kao sen trepavicama.
Pandurović, Sima - PESME
Namenjen za žrtvu tajanstvenih sila, Stari hrast je bolno gledao sad gore, Gde oblaci beli u osvitak zore Putuju daleko...
Tesla, Nikola - MOJI IZUMI
Nemoguće mi je da potpuno objasnim silinu osećanja koje me je obuzimalo dok sam prisustvovao izvođenju ovih tajanstvenih pojava. Svaki utisak je stvarao na hiljade odjeka u mojoj svesti. Želeo sam da saznam što više o toj čudesnoj sili.
Ćipiko, Ivo - Pauci
Mjesec go oprezno straži, njegova svjetlost u blijedoj vedrini treperi, cijedi se vazduhom kao mlijeko, a iz tajanstvenih, raspruženih, nepomičnih sjena još mrak vreba...