Cvijić, Jovan - PSIHIČKE OSOBINE JUŽNIH SLOVENA
„Narodna je duša“, veli slavni talijanski pisac srpskohrvatskog porekla, N. Tomazeo, „puna ljubavi i uzvišenih osećanja. Ona je promišljena; nije sila živinska, već nešto slatko i dobrostivo koje od ljubavi
Skerlić, Jovan - ISTORIJA NOVE SRPSKE KNJIŽEVNOSTI
KARADžIĆ 183 NIKOLA TOMAZEO 206 BRANKO RADIČEVIĆ 209 BOGOBOJ ATANACKOVIĆ 214 JOKSIM NOVIĆ OTOČANIN 217 JOVAN SUNDEČIĆ 219 JOVAN ILIĆ 221 ZMAJ
u školskom izdanju (Dimitrije Davidović, Đorđe Magarašević, Teodor Pavlović, Jovan Stejić, Danilo Medaković, Nikola Tomazeo, Milan Đ. Milićević, Vladimir Jovanović, Milorad Petrović, nekoliko najnoviJih pisaca).
NIKOLA TOMAZEO Kao što Mihailo Vitković, Srbin po rođenju a Mađar po kulturi, pripada i srpskoj i mađarskoj književnosti, tako i
što Mihailo Vitković, Srbin po rođenju a Mađar po kulturi, pripada i srpskoj i mađarskoj književnosti, tako i Nikola Tomazeo, Srbin po rođenju a Talijan po kulturi, pripada i srpskoj i talijanskoj književnosti.
Nikola Tomazeo rodio se u Šibeniku, u Dalmaciji, 27. septembra 1802, u trgovačkoj porodici. Osnovnu školu svršio je u Šibeniku, gimnaz
Kada su Austrijanci 1849. ponova zauzeli Mletke, Tomazeo odbegne na Krf, gde ostane do 1854. Tada dođe u Turin, prestonicu Pijemonta. 1859. preseli se u Florenciju. Oko 1861.
1902. u celoj Italiji proslavljena je svečano stogodišnjica njegova rođenja. Tomazeo je bio vanredno raznovrstan i plodan pisac.
Glavna razlika između ovog petog izdanja i ranijih izdanja jeste što su unete ispravke koje je sam Tomazeo učinio, stavivši svuda reč »srpski« mesto »ilirski«, »slavenski«, »jugoslavenski«.
U 33 »iskrice«, većih i manjih aforizama, Tomazeo je izrazio svoju veliku ljubav prema svome narodu i prema svome zavičaju, dao savete i uputstva kako da ceo narod pođe
među narodima ono mesto koje mu pripada po njegovim vrlinama, po njegovom divnom jeziku i neuporedivoj narodnoj poeziji. Tomazeo je vrlo rečit pisac i piše visokim, svečanim poetskim jezikom.
Lirsko nadahnuće je vrlo jako i na nekoliko mesta Tomazeo dostiže visinu biblijske svečane rečitosti i ostavlja dubok utisak na čitaoca.
Od polovine XIX veka došli su i katolici, kao Nikola Tomazeo, Matija Ban, Medo Pucić. Isto tako u današnjoj srpskoj književnosti ima pisaca katolika, kao Marko Car i Ivo Ćipiko.